5.2 Jismoniy tarbiya vositalarining umumiy tasnifi
Jismoniy tarbiya vositalariga quyidagilar kiradi:
Gigiyenik omillar.
Tabiatning tabiiy kuchlari(quyosh, havo, suv).
Jismoniy mashqlar.
Xilma-xil faoliyat turlari.
Uqalash (massaj).
Gigiyenik omillarga:
a) mashg‘ulotlar rejimi;
b) dam olish;
v) ovqatlanish;
g) uyqu;
d) kiyim bosh, poyabzal;
ye) jismoniy jihozlar, xonalar, maydonchalar h.k. kiradi.
Ular jismoniy mashqlarning shug‘ullanuvchilar organizmiga ta’siri samaradorligini oshiradi.
Gigiyenik omillari barcha organ va tizimlarning yaxshi ishlashiga yordam beradi. Masalan, muntazam sifatli ovqatlanish ovqat hazm qilish organining faoliyatiga ijobiy ta’sir qiladi va boshqa organlarga zaruriy oziq moddalarning о‘z vaqtida yetib borishini ta’minlaydi, bolaning rivojlanishi va о‘sishiga yordam beradi. Tо‘laqonli uyqu nerv tizimiga dam beradi va uning ish qobiliyatini oshiradi. Xonalar, jismoniy jihozlar, atribut, о‘yinchoqlar, bolalar kiyimlari va poyabzalining tozaligi kasalliklarning oldini oladi. Xonalarni tо‘g‘ri yoritish kо‘z kasalliklari (shabkо‘rlik va boshqalar)ning sodir bо‘lishiga yо‘l qо‘ymaydi. Kun tartibiga qat’iy rioya qilish uyushqoqlikka, intizomlilikka о‘rgatadi.
Tabiatning tabiiy kuchlari
Tabiatning tabiiy kuchlariga quyosh, havo, suv kiradi, ular jismoniy mashqlarning organizmga ta’sirini kuchaytiradi va kishi ish qobiliyatini oshiradi.
Quyoshli, ochiq havoda yoki suvda (suzish) bajariladigan mashqlar jarayonida ijobiy emotsiyalar paydo bо‘ladi (kо‘proq kislorod yutiladi, modda almashuvi kuchayadi h.k.)
Quyosh, havo, suv organizmni chiniqtirishga, uni yuqori va past temperaturaga moslashuv qobiliyatini oshirishga yordam beradi.
Bular natijasida issiqlikni idora qiluvchi apparat harakatga keladi, ya’ni kishi organizmi turli xil meteorologik omillarning о‘zgarishiga о‘z vaqtida javob bera oladigan darajaga keladi.
Quyosh nuri teri ostida D vitaminining saqlanishiga xizmat qiladi, turli mikroblarni о‘ldiradi va bolalarni kasallik (raxit va boshqa)lardan saqlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
