O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi k. Z. Xomitov, F. A. Hamidova birja ishi
O‘zbekiston Respublikasi tovar-xomashyo
Download 4.54 Kb. Pdf ko'rish
|
Birja ishi SANPINga
|
17.3. O‘zbekiston Respublikasi tovar-xomashyo
birjalari: rivojlanishning yangi bosqichi 2004-yilning 5-fevralida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 57-sonli «Yuqori likvidli mahsulot turlarini so- tishning bozor mexanizmlarini joriy qilish haqida»gi Qarori qabul qilindi. Shu bilan tovar bozorlarini liberalizatsiya qilishga asosiy 163 qadam tashlandi, ularning qaysi hududda joylashganligi, kattaligi, qaysi tarmoqqa va idoraga mansubligidan qat’i nazar, xo‘jalik yu- rituvchi yoki faoliyat yurituvchi xo‘jalik subyektlarining qo‘lidagi resurslarga kira olishning bir xil sharoitlari ta’minlandi. Qabul qilingan qarorning siyosiy va iqtisodiy mohiyati quyi- dagicha: Birinchidan, yuqori likvidli mahsulotlarni mahalliy yetishtirib chiqaruvchi korxonalarga xalaqit beruvchi to‘siqlarni olib tashlash lozim, chunki ular resurslarni to‘g‘ridan to‘g‘ri olish imkoniyatiga egadirlar. Zamonaviy boshqaruvchi bozorga (ya’ni iste’molchi- larga) yo‘naltirilgan bo‘ladi, chunki mahsulot ishlab chiqaruvchi korxona mahsulot ishlab chiqarishni kengaytirish imkonini olishga muyassar bo‘ladi (va shunga muvofiq foyda oladi). Ikkinchidan, korxona va bozor o‘rtasida turli vositachilar ko‘ri nishidagi bozorning rivojlanishini to‘xtatib turadigan sun’iy to‘siqlar bartaraf etiladi. Uchinchidan, tadbirkorlarning taqsimotchi amaldorlarga bog‘- lanib qolganligi yo‘q qilinadi. Korxona egasi endi faqat bozorga, iste’molchilarga bog‘liq bo‘ladi. To‘rtinchidan, bahoning oshishi hisobiga mahsulotni sotishdan keladigan daromad va foydani ishlab chiqaruvchi oladi, o‘rtada tur- gan vositachi emas. Qo‘shimcha olingan daromadning katta qis- mini ishlab chiqaruvchi korxonani texnik jihatdan qayta jihozlash- ga yo‘naltiradi, yangi texnologiyani joriy qilish, yangi liniyalarni va ko‘plab soliqlarni to‘lashga yo‘naltiradi. Beshinchidan, oldindan qolib yoki saqlanib kelingan to‘lanma- gan qarzlarni yoki to‘lovlarni bartaraf qilish birja va kimoshdi sav- dosi orqali faqat 100 % oldindan to‘langan bo‘lsagina, mahsulotni chiqarish mumkin bo‘ladi, bo‘lmasa yo‘q. Insofsiz xaridorlardan ishlab chiqaruvchi kafolatlanadi, qaysiki undan qoida bo‘yicha yuqori likvidli resurslarni shoshilmasdan sotib oladi, to‘lab boradi, o‘zining ichki moliyaviy muammolarini ishlab chiqaruvchi hiso- bidan hal qiladi, qaysiki talabni topolmagan mahsulot ishlab chiqa- rishdan olib tashlanadi. Oltinchidan, texnik qayta qurish ishlab chiqaruvchilarga mahsu- lotning sifati va assortimentini kengaytirishga, ish joyining ko‘pa- 164 yishiga, shu bilan bir qatorda, malakali xodimlarning bo‘lishiga imkon yaratib beradi. Va nihoyat, bozor mexanizmini tatbiq etish ishlab chiqaruv- chilarning qo‘shimcha daromadidan byudjetga qo‘shimcha tushum olib keladi. Bu degani, ya’ni davlat proyektining sotsial mohiyatini qo‘shimcha moliyalashtirishga imkoniyat yaratilishi, kam ta’min- langan aholi qatlamini qo‘llab-quvvatlashning vujudga kelishiga imkon yaratib beradi. Download 4.54 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|