60
5.4. Risklarni boshqarish va sug‘urta.
Risklarni boshqarish o‘zining mohiyati bo‘yicha har qanday iqtisodiy
tizim (jarayon)ning zaruriy tarkibiy qismi hisoblanadi.
Risk hajmi olinadigan
daromad bilan bevosita proporsionaldir. Bundan ko‘rinib turibdiki,
har qanday
xo‘jalik yurituvchi subektning, tizimning faoliyatini samaradorligi to‘laligicha
risklarni boshqarish jarayonini qanchalik samarali tashkil qilinganligiga bog‘liq.
Riskni boshqarish (risk-menejment) – ko‘p bosqichli jarayon bo‘lib,
uning maqsadi noqulay holatlar yuzaga kelganda obektning ko‘rishi mumkin
bo‘lgan zararlarini kamaytirish yoki kompensatsiyalash hisoblanadi.
Riskni boshqarishning quyidagi
asosiy bosqichlari mavjud (2-rasm):
>
risk obektining tahlili;
> riskni aniqlash;
>
riskni baholash;
> riskka ta’sir etish usullarini aniqlash;
> qaror qabul qilish;
> riskka bevosita ta’sir o‘tkazish;
> boshqarish jarayoni natijalarini nazorat va tahrir qilish.
Risk tahlili – boshlang‘ich bosqich bo‘lib, uning maqsadi obektning hozirgi
vaqtdagi tarkibi,
xususiyatlari haqida, kelajakda uning holatini o‘zgarishi haqida
zarur axborotlarni olish hisoblanadi.
Riskni aniqlash bosqichi obektning mavjud risklarini tavsifini, ya’ni
ularning sifat jihatlari va ta’rifini nazarda tutadi.
61
2-rasm. Riskni boshqarish jarayonining umumiy sxemasi
Baholash – bu aniqlangan risklarning miqdoriy tavsiflarini aniqlash:
ehtimolligi va ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlar hajmi.
Mazkur bosqichda
noqulay holatlarning rivojlanish ssenariylari jamlamasi shakllanadi; zarar ko‘rish
ehtimolligini taqsimlash funksiyalari quriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
