O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

11-LABORATORIYA MASHG‟ULOTI 
ACHITQIDAN NUKLEOPROTEIDLARNI AJRATISH.
 
 JIGARDAN NUKLEOPROTEIDLARNI AJRATISH.

---

DNK dezoksiribozalarga xos bo‘lgan rangli reaksiyalar orqali aniqlanadi. Ko‘pincha 
difenilamin bilan boradigan reaksiya qo‘llaniladi 
(C6Hs-NH-C6Hs). Difenilamin dezoksiriboza yoki DNK bilan ko‘k rangli, riboza yoki 
RNK bilan yashil rangli birikma hosil qiladi.
Dezoksiribonukleoproteid cho‘kmasining bir qismi probirkaga solinadi va 0,5-1ml 
NaOH qo‘shiladi (cho‘kma eriguncha). Eritmaga teng hajmda difenilamin reaktivi 
qo‘shildi. Reaksiya boshida hosil bo‘lgan cho‘kma reaktivning keyingi porsiyalari 
yordamida eritiladi, so‘ng 15-20 daqiqa davomida suv hammomida qizdiriladi. Natijada 
ko‘k rang hosil bo‘ladi. 
Polipeptidlarni aniqlash reaksiyasi: Filtratdan 1 ml olib, unda Biuret reaksiyasi o‘tkazib 
ko‘rish kerak. Buning uchun filtrat ustiga I ml o‘yuvchi natriy eritmasidan solinadi va 1-2 
tomchi mis sulfat eritmasidan tomiziladn. Natijada qizil-binafsha yoki ko‘k-binafsha rang 
hosil bo‘ladi. 
Purin asoslarini aniqlash reaksiyasi: 2 ml filtratga kontsentrlangan ammiak eritmasidan 
ishqoriy muhit hosil bo‘lguncha solinadi (bu jarayon lakmus qog‘ozi bilan tekshirib 
turiladi). Uning ustiga 1 ml kumush oksidining ammiakli eritmasidan qo‘shiladi. Bir 
necha minutdan so‘ng purin asoslarining kumushli tuzining oq pag‘a-pag‘a cho‘kmasi 
hosil bo‘ladi 
Darsning maqsadi: Piyoz gomogenatini tayyorlash, DNKni etanol tasirida cho’ktirish va 
DNKni eritmadan ajratib olish usullari bilan tanishish. 
DNKni ajratish. O‘tkaziladigan tajriba yordamida qurollanmagan ko‘z bilan nuklein 
kislotalarni ajratishning oddiy va tezkor usuli amalga oshiriladi. 
Kerakli materiallar: piyoz; shisha qum; ohak; etanol; xovoncha; mufel pech; tarozi; 5% 
NaCl; etil spirti yoki izopropilen spirti muzlatilgan holda, hech bo‘lmasa yuzi 
muzlatilgan bo‘lishi maqsadga muvofiqdir; shisha voronka; bir martalik qog‗oz salfetka; 
yog‗och tayoqcha; disstillangan suv; shisha stakan, kimyoviy probirkalar.