O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologiya fakulteti
Download 0.79 Mb. Pdf ko'rish
|
natriy gidroksid olishning elektrokimyoviy usullari bilan olish texnologiyasini ishlab chiqish.
|
Cℓ
2 + 2OH -
- + Cℓ - + N 2 O CℓO - ionlarining hosil bilishi elektroliz borish jarayOHni tubdan izgartirib yuboradi, xuddi shunday bu ionlar razryadlanishi (1 chiziq 42-rasm) hosil bo‟ladi, anodda potensialning kamligi Cℓ - ionlariga nisbatan (2 chiziq).
7 -rasm. Cℓ - va CℓO - ionlarining zaryadsizlanish potensiali. Shuning uchun xlornovat natriyning kam kOHsentratsiyasida sham anodda Cℓ - va CℓO - iOHlari birgalikda razryadlanadi. 2.2. Natriy gidroksid olishning laboratoriya usullari
Laboratoriya sharoitida natriy gidroksidi juda kam miqdorda olinadi. Faol metall gidroksidlarini laboratoriya sharoitda kо„p miqdorda olish juda xavfli hisoblanadi. Laboratoriya sharoitida ishqoriy metall gidroksidlarini olishning ikki xil usulidan foydalaniladi. Birinchisi va nisbatan qimmatga tushadigan usul, bu ishqoriy metallarni tо„g„ridan – tо„g„ri suv bilan reaksiyaga kirishishi va natijada ishqor hosil bо„lishidir. Bu usuldan NaOH, KOH, LiOH, Ca(OH) 2 larni olishda foydalanish mumkin. 16
Bu reaksiya natriy, kaliy, litiy kabi faol metallardan foydalanishda yetarli darajada juda xavfli hisoblanadi. Bu reaksiyalarda kо„p miqdordagi ishqoriy metallardan foydalanish mumkin emas, chunki ular sachrashi va hatto portlashi mumkin.
Laboratoriya sharoitida natriy gidroksidi olishning qulay va sodda usuli topildi. Chunki u kimyo va sanoatda barcha gidroksidlar ichida eng kо„p ishlatiladigan moddadir. Quyidagi rasmda ishqoriy metall gidroksidlari olishning elektroliz qurilmasi keltirilgan:
Eritmalar ustiga kelib tushadigan grafit anodlarning oxirini eritgan parafin bilan tо„yintirish kerak, chunki elektrolit kapillyarlar orqali yuqoriga kо„tarilmasligi va mis bilan kontakt buzilmasligi kerak. Mis simlarini grafit anodi bilan kontakti anodga mahkam о„rnatilgan mis qalpoqchalari bilan amalga oshiriladi. Katod sifatida temir yoki pо„lat tо„r xizmat qiladi. U о„zining yuqori qismi bilan shisha kolokolga shunday kirishi kerakki, vodorod anodlar oralig„iga tushmasligi kerak. Oldindan suv bilan namlangan asbest juda kam miqdordagi silikat yelimi bilan birgalikda temir tо„r tashqarisiga (qatlam qalinligi 5 – 10mm) surtiladi. Asbest qurigandan sо„ng diafragma mustahkamligi saqlanib qolishi uchun yengilgina kuydiriladi. Kerakli tezlik va miqdorda elektrolit berish kran о„rnatilgan ajratish voronkasi orqali amalga oshiriladi (6-rasm).
|
