O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qurilish fakulteti «muxandislik kommunikasiyalari qurilishi» kafedrasi

yoki sig‘im o‘zgarmas bo‘lganda:

• 
  yoki sig‘im o‘zgarmas bo‘lganda:
  
• 
  Tizimning kengayish ishi quyidagi tarzda aniqlanadi:
  
• 
  Termodinamik jarayonning issiqlik miqdori quyidagi formula orqali hisoblanadi:
  

Jarayonda entelpiyaning o‘zgarishi quyidagi formuladan aniqlanadi:

• 
  Jarayonda entelpiyaning o‘zgarishi quyidagi formuladan aniqlanadi:
  
• 
  yoki o‘zgarmas sig‘im uchun
  
• 
  Ideal gazning entropiyasini o‘zgarishini quyidagi formulalar yordamida aniqlaymiz:
  

Izoxorik jarayon

• 
  Izoxorik jarayon
  
• 
  Izoxorik jarayonga yopiq idishda gazning isishi yoki sovishi misol bo‘la oladi.
  
• 
  O‘zgarmas hajmda kechadigan jarayonga izoxorik jarayon (dѵ =0, yoki ѵ=const) deb aytiladi. Jarayon egri chizig‘i izoxora deb aytiladi. 5.1-rasmda jarayonning pѵ - va Ts- diagrammalari tasvirlangan.
  
• 
  Ideal gazning holat tenglamasi:
  
• 
  pѵ =RT dan
  
• 
  v=const uchun
  
• 
  p/T = R/ѵ =f(ѵ)=const
  

Izoxorik jarayonda bosimlar nisbati absolyut temperaturalar nisbatlariga teng bo‘ladi, ya’ni bosim o‘zgarishi bu jarayondagi absolyut temperatura o‘zgarishiga to‘g‘ri proportsionaldir.

• 
  Izoxorik jarayonda bosimlar nisbati absolyut temperaturalar nisbatlariga teng bo‘ladi, ya’ni bosim o‘zgarishi bu jarayondagi absolyut temperatura o‘zgarishiga to‘g‘ri proportsionaldir.
  
• 
  p1/p2=T1/T2 (5.9)
  

Izoxorik jarayonda gaz hajmining o‘zgarishi d =v2-v1=0, bo‘lganligidan

• 
  Izoxorik jarayonda gaz hajmining o‘zgarishi d =v2-v1=0, bo‘lganligidan
  
• 
  Ya’ni, izoxorik jarayonda gaz ish bajarmaydi. Termodinamikaning birinchi qonunini dℓ =0. hol uchun yozamiz:
  

Sig‘im o‘zgarmas bo‘lganda:

• 
  Sig‘im o‘zgarmas bo‘lganda:
  
• 
  Demak, tizimga berilgan dq issiqlik miqdori shu tizim ichki energiyasining o‘zgarishiga sarflanar ekan.
  
• 
  Sig‘im o‘zgaruvchan bo‘lganda: