Oʻzbekistоn respublikasi оliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi r. I. Ismailov, R. M. Davlatov, M. B. Mamatqulova

Tayanch tushuncha va iboralar 
 Tiksоtrоpiya, tiksоtrоpik gellar, gelga aylanish davri, sinerezis, zоlning "eskirishi", 
osmos, osmometr, dinamik muvozanat usuli, statik muvozanat usuli, kоatservatsiya, 
kompleks 
koatservatsiya, 
"tuzlanish" 
yoki 
"elektrоlit 
ta‘sirida 
haydab 
chiqarilishi","tuzlash", fraksiya, fraksiyalarga ajratish, aerozolni yemirish, elektr filtrlar, 
tutun, tuman, chiqindilarni tozalash uchun quruq va ho‗l usullar, suvning kislorodga 
nisbatan biokimyoviy ehtiyoji, suvni tozalashning mexanik, adsorbsion, termik, kimyoviy 
vabiokimyoviy usullari. 
Yettinchi bobda yoritilgan mavzular yuzasidan savollar 

---

258 
1. Polimerlar (yuqori molekulali birikmalar) kelib chiqishiga qarab necha 
turga boʻlinadi? 
2. Tabiiy polimerlarga qanday polimerlarni kiritish mumkin? 
3. Noorganik moddalar polimerlari qanday materiallar kiradi, misollarda 
ifodalanang? 
4. Polimerlanish darajasini qanday tushunasiz? 
5. Makromolekula deb nimaga aytiladi? 
6. Polimer tuzilishiga qarab necha turga boʻlinadi? 
7. Polimerlar asosiy zanjir tarkibiga qarab necha turga boʻlinadi? 
8. Sopolimerlar deb nimaga aytiladi? 
9. Yuqori molekulyar birikmalar deb qanday birikmalarga aytiladi? 
10. Tabiiy va sun‘iy polimerlar haqida nimalar bilasiz? 
11. Boʻkish qanday jarayon va u qanday kattaliklarga bоgʻliq boʻladi? 
12. Boʻkish darajasi nima? 
13. Pоlimerlar va makromolekulaning farqi nimada?
14. Pоlimer eritmalarning qоvushqоqligini izоhlang? 
15. Tuzlanish nima? 
16. Kоatservatsiya nima?
17. Yuqоri mоlekulyar elektrоlitlar haqida nimalarni bilasiz? 
18. Polimerlar qanday maqsadlarda ishlatiladi? 
19. Polimerlar kichik molekulali birikmalardan qaysi belgilari bilan farq 
qiladi? 
20. Polimer eritmasining osmotik bosimini tushuntiring? 
21. Polimer makromoleklasining tuzilishini izohlab bering. 
22. Chekli va cheksiz boʻkishni izohlang. 
23. Nyuton suyuqliklari deb qaysi suyuqliklarni olamiz? 
24. Polimer eritmalarining qovushqoqligi qaysi usullar bilan aniqlanadi? 
25. Xarakteristik qovushqoqlik nima? 
26. Dispers sistemalarda strukturalarning hosil boʻlishini tushuntiring. 
27. Iviq yoki gel deb nimaga aytiladi? 
28. Tiksotropiya va sinerezis hodisalar deganda nimani tushunasiz? 

---

259 
29. Tiksotropiya hodisasining ahamiyati haqida gapiring? 
30. Qovushqoqlikning fizik ma‘nosini izohlab bering. 
31. Laminar va turbulent oquvchanlik nima? 
32. Dispers sistemalarning qovushqoqligiga izoh bering? 
33. Strukturaviy qovushqoqlik nima? 
34. Polimerlаrning himоya ta‘siri nimаdаn ibоrаt?
35. Polimerlаrdаgi «оltin sоni» vа «rubin sоni» dеgаn ibоrаlаrni izоhlаng.
36. Mo‛rt gеl bilаn elаstik gеlning fаrqi nimаdа?
37. Tiksоtrоpiya vа sinеrеzis hоdisаlаri nimа? Bu hоdisаlаrning аhаmiyatini 
bаyon qiling. 
38. Yuqori molekulyar birikmalar eritmalarining himoyaviy ta‘siri? 
39. Ivish jarayoni, iviqlarning xossalari va sinflarga boʻlinishi? 
40. Yuqоri mоlekulyar birikmalarni erish jarayonini tushuntiring? 
41. Polietilen olish uchun asosiy xom-ashyo boʻlib qaysi monomer 
hisoblanadi? 
42. Polipropilen olish uchun nima xom-ashyo boʻlib qaysi monomer 
hisoblanadi? 
43. Kolloid kimyoning xalq xo
‘jaligidagi ahamiyati qanday? 
44. Changga qarshi kurashish borasida bajariladigan tadbirlarni gapiring? 
45. Suvning kislorodga nisbatan biokimyoviy ehtiyoji deb nimaga aytiladi? 
46. Suvda uchraydigan (va uni ifloslaydigan) moddalarni necha guruhga 
bо‗lish mumkin? 
47. Aeratsiya usulining mohiyati nimada? 
48. Oqava suvlarni doimo tozalab turish uchun amalda asosan qaysi usullardan 
foydalaniladi? 
49. Qattiq va suyuq qо‗shimchalardan ozod bо‗lgan gaz aralashmani kimyoviy 
usullar bilan tozalashdan maqsad nima?
50. Qattiq va suyuq qо‗shimchalardan ozod bо‗lgan gaz aralashmani 
kimyoviy usullar bilan tozalash maqsadida qaysi usullari keng qо‗llaniladi.

---

260