O‘zbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat chet tillar instituti

1.2.Koreys tilida sifat so‘z turkuming turlari.
많은 언어에 공통되는 형용사의 일반적인 특징은 다음과 같다.
형용사는 문장의 서술어가 될 수 있다. 언어에 따라서는 형용사 술어가 계사를 동반하기도 한다.형용사가 표현하는 의미는 정도성을 가지기 때문에, 원급/비교급/최상급이 구별된다.
형용사는 명사를 수식하는 경우가 많으며, 명사에 표시되는 정보가 그 명사를 수식하는 형용사에 함께 표시되기도 한다. 그 예로 명사의 성/수/격 등 정보가 형용사에 표시될 수도 있다.

한편 유형론적으로 형용사와 관련하여 언어들은 다음과 같이 분류될 수 있다.

형용사가 명사와 비슷한 문법적 속성을 가진 언어 와, 형용사가 동사와 비슷한 문법적 속성을가진 언어.
형용사가 개방 부류인 언어와 형용사가 폐쇄 부류인 언어.
Yuqorida keltirib oʻtilganidek, chet tillarida ya'ni koreys tilida ham ushbu sifat
Sifat tushunchasi (형용사의 개념)
1.Sifatning ma'nosi va grammatik belgilari. Sifat soʻzlar predmetining belgisi va xususiyatlari, sifatini anglatadi.
2. Sifat yasalishi. Sifat ikki xil usulda yasaladi:
qoʻshma (복합형용사),
yasama sifatlar (파생형용사) orqali yasaladi.
1.Qoʻshma sifat: (복합형용사). 명사+형용사+(ot+sifat) ga misollar; 값싸다(arzon),배부르다(toʻla), 올곧다(tik) kabilarni koʻrishimiz mumkin. 2.형용사 어간+형용사(sifatdosh o‘zak + sifatdosh)ga misollar; 굳세다(kuchli), 검푸르다(quyuq koʻk), 희멀겋다(kulrang) kabi soʻzlar ham qoʻshma sifatni hosil qiladi.
3.반복(takrorlangan so‘zlar) ga misollar;
크나크다(katta), 검디검다(quyuq qorongʻu) kabilar soʻzlarning takrorlanishidan hosil boʻlgandir.
2. Yasama sifatlar: (파생형용사).
1.-하-: 깨끗하다(toza), 조용하다(sokin, tinch) kabi soʻzlar qoʻshimcha qoʻshilishi natijasida yangi sifat soʻz turkumidagi soʻz hosil boʻlgan.
2.-답-: 꽃답다(guldek), 정답다(shavqatli) soʻzlar ham qoʻshimcha qoʻshilishi natijasida hosil boʻladi.
Tobe so‘z vazifasida asosan sifat va ravish keladi. Biroq sifat va ravish vazifasidagi, xarakteridagi boshqa so‘zlar ham tobe so‘z funksiyasida kela oladi: yaxshi hayot –좋은 인생 (sifat+ot), sekin ishlamoq- 천천히 일하다 (ravish + fe’l), oltin soat- 금 시계 (sifat vazifasidagi ot+ot), shunday o‘yin- 이런 놀이 (sifat xarakteridagi olmosh + ot), ashula aytgan qiz – 노래를 부른 여자 (sifatdosh + ot), xayrlashib ketmoq – 인사를 하고 가다 (ravishdosh + fe’l) va boshqalar.
Bosh so‘zga birikib kelgan ergash komponentlarning qaysi so‘z turkumiga taalluqli ekanligiga qarab yoki ifoda materialiga ko‘ra, so‘z birikmasini quyidagi gruppalarga ajratib o‘rganish mumkin. 1. Ot + ot. Otli birikmalar sistemasida keng tarqalgan turlardan biri ikki otning qo‘shimchasiz birikuvidir. Ergash mucha sistema sifatida birinchi o‘rinda, bosh so‘z esa ikkinchi o‘rinda keladi; qoida bo‘yicha grammatik jihatdan o‘zgaruvchi element ikkinchisidir, ya’ni kelishik, egalik va ko‘plik qo‘shimchalaridan birortasini (yoki uchalasi ham) olishi mumkin. Birinchi komponent shaklan ot turkumiga taalluqli bo‘ladi, lekin ma’nosi tomonidan ko‘p vaqt belgini anglatuvchi sifat turkumiga juda yaqin turadi: kumush qoshiq- 은 숟가락 , o‘rik domla- 호랑이 선생님 , qo‘ng‘iroq ovoz, shamol tegirmon, shoir tabiat kabi. 2.Olmosh + ot. Olmoshlarning barcha turlari ham bosh so‘z bilan (ot, olmosh va otlashgan so‘zlar bilan) birikavermaydi. Olmoshlardan faqat so‘roq, ko‘rsatish, belgilash olmoshlari (juda kam bo‘lsa ham bo‘lishsizlik olmoshi yasashda ishtirok qiluvchi hech elementi va hokazo) otga birikib kelishi mumkin: hamma odamlar모든 사람들이 , butun dunyo (xalqlari) , barcha studentlar- 모든 학생들이 , o‘sha bodomzor, hech narsa- 아무것 , har kishi- 사람마다 , qancha odam – 몇명 사람이 kabi. 3. Son + ot. Bu tipdagi bitishuvli birikmaga son turkumiga aloqador bo‘lgan ayrim turlar kiradi: sanoq son+ot, tartib son + ot, chama son+ot, taqsim son + ot: 15 ta talaba (대학생 15 명), beshinchi maktab (5 째 학교)kabi.4 4. Sifat + ot. So‘z birikmalari sistemasida eng keng tarqalgan tur sifat va otning bitishuv yo‘li bilan bog‘lanishidir: yaxshi odam- 좋은 사람 , uzoq yo‘l- 먼 곳, moviy dengiz - 풀은 바다, go‘zal tabiat- 아름다운 자연 kabi. YAxshi otga bir qamchi, yomon otga ming qamchi (Maqol). Sifat + ot. Bitishuv yo‘li bilan birikadigan qo‘shilmalarning ikkinchi gruppasini sifat + ot tipidagi bog‘lanishlar tashkil qiladi. Bu tipdagi bog‘lanish hozirgi tilimizda aniqlovchili konstruksiyaning eng keng tarqalgan turi hisoblanadi: a) birikmaning birinchi komponenti (ergash muchasi) asliy sifatlardan, ikkinchi bo‘lagi esa ot yoki otlashgan so‘zlardan bo‘ladi: yangi kitob, azim daryo, xom ashyo, moviy bayroq, baland bino, qora bulut kabi; b) nisbiy sifat + ot: uquvli yigit, g‘ayratli bola, chiroyli surat, kechagi studentlar, kechki payt, nuroniy keksa, oilaviy kecha, farosatsiz kishi kabi.