O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti

YeTIMBOLALARVAOTA-ONASININGQARAMOG’IDANMAHRUMBO’LGANBOLALARNIIJTIMOIYHIMOYaQILIShNIKUChAYTIRIShGAOIDQO’ShIMChAChORA-TADBIRLARTO’G’RISIDA
So’nggiyillardamamlakatdaijtimoiyyetimlikningoldiniolish, aholivayoshlarorasidasog’lomoilaqurishgamas’uliyatbilanyondashishnitarg’ibqilish, oilaviyqadriyatlargama’naviy-axloqiymunosabatnishakllantirishbo’yichakengko’lamliishlaramalgaoshirildi.
Ko’rilganchora-tadbirlartarbiyamuassasalarivaulardatarbiyalanayotganyetimbolalarvaota-onasiningqaramog’idanmahrumbo’lganbolalarsoninisezilarliravishdakamaytirishgayordamberdi.
Shubilanbirga, bolalarnijoylashtirishningoilaviyhamdaboshqamuqobilshakllarinikengjoriyetish, ayniqsaularnitarbiyalashuchunoilagaqabulqilish (patronat), shuningdekbolalarnimustaqilhayotgatayyorlashuchunqulayshart-sharoitlaryaratishbo’yichaqo’shimchachoralarko’rishtalabetilmoqda.
Ijtimoiyyetimlikniyanadakamaytirish, yetimbolalarvaota-onasiningqaramog’idanmahrumbo’lganbolalarnidavlattomonidanqo’llab-quvvatlashmexanizmlarinitakomillashtirish, ularningjadalijtimoiymoslashuviuchunkengimkoniyatlaryaratish, tarbiyamuassasalariningishfaoliyatiniyaxshilash, shuningdekjismonansog’lomvama’naviyyetukavlodnitarbiyalashdaoilaningrolinimustahkamlashmaqsadida:
1. O’zbekistonRespublikasiXalqta’limivazirligi, Oliyvao’rtamaxsusta’limvazirligi, Sog’liqnisaqlashvazirligivaMoliyavazirligining:
2019 yil 1 martdan «Mehribonlik» uylarivabolalarshaharchalariningrahbarxodimlarivatarbiyachilari, shuningdekbarchaturdagixalqta’limimuassasalaritarbiyachilariningbazaviytarifstavkasini 1,5 barobargaoshirishvauniumumta’limmaktablariningtegishlicharahbarvapedagogikxodimlaribazaviytarifstavkasining 75 foizidarajasidabelgilash;
2019 yil 1 oktyabrdan «Mehribonlik» uylari, bolalarshaharchalarirahbarxodimlarivaoliyma’lumotlitarbiyachilarihamdabarchaturdagixalqta’limimuassasalariningoliyma’lumotlitarbiyachilariningbazaviytarifstavkalarimiqdorlariniumumta’limmaktablariningtegishlirahbarvapedagogxodimlaribazaviytarifstavkalarigatenglashtirish, bundaayrimfanlarchuquro’rgatiladiganixtisoslashtirilganta’limmuassasalaritarbiyachilariuchunko’zdatutilganustamanibekorqilishto’g’risidagitakliflarima’qullansin.
2. Belgilansinki:
2019 yil 1 martdanboshlaboilagatarbiyagaolingan (patronat) harbirbolauchunto’lanadigannafaqamiqdori 1,33 barobargaoshirilib, 820 000 so’mnitashkilqiladi, keyinchalikinflyasiyahajmidankambo’lmaganmiqdordaoshiribboriladi;
2019 yil 1 oktyabrdanboshlabjismoniyyokiruhiyrivojlanishidanuqsonibo’lganbolalaruchunixtisoslashtirilgandavlatta’limmuassasalariningrahbarxodimlarivatarbiyachilarigamehnatningalohidasharoitlariuchunharoydato’lanadiganustamahaqilavozimmaoshining 75 foizimiqdoridato’lanadi;
vasiylikvahomiylikorganlarixodimlarigao’zzimmasigayuklanganvazifalarnibajarishbilanbog’liqtransportxarajatlariniqoplashuchunharoyda 170 000 so’mmiqdoridakompensasiyato’lanadi, keyinchalikinflyasiyahajmidankambo’lmaganmiqdordaoshiribboriladi;
bolalaruylari, nogironbolalaruchun «Muruvvat» internatuylarihamdasilkasalligigaqarshibolalarsanatoriysitarbiyachilarigategishlitoifadagidavlatmaktabgachata’limmuassasalaritarbiyachilariuchunbelgilanganbazaviytarifstavkasimiqdorlariqo’llaniladi;
oilaviybolalaruylaritarbiyalovchiota-onalariningbazaviytarifstavkasi «Mehribonlik» uylaritarbiyachilariuchunbelgilanganbazaviytarifstavkasiningikkibarobarimiqdoridahisoblanadi, bundamehnatningalohidasharoitlariuchunamaldagiustamahaqibekorqilinadiva «Mehribonlik» uylaritarbiyachilariuchunbelgilanganharyilgita’tillar, imtiyozlarvakafolatlarberishtartibisaqlabqolinadi.
3. O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi:
O’zbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi, Sog’liqni saqlash vazirligi va Moliya vazirligi bilan birgalikda bir oy muddatda «Mehribonlik» uylari, bolalar shaharchalari va bolalar uylariga 1 ta psixolog shtat birligi, tarbiyalanuvchilari soni 200 nafardan ortiq bo’lgan «Mehribonlik» uylari, bolalar shaharchalari va bolalar uylariga 2 ta psixolog shtat birliklarini kiritsin;
O’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi va Moliya vazirligi bilan birgalikda 2019 yil davomida «Mehribonlik» uylari va bolalar shaharchalarida O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi Xalq ta’limini rivojlantirish jamg’armasi mablag’lari hisobidan zamonaviy kompyuter sinflarini ochish, tarbiyalanuvchilarni zamonaviy kompyuter dasturlash ko’nikmalariga o’qitishni tashkil qilish va axborot texnologiyalari sohasida yosh mutaxassislar tayyorlanishini ta’minlasin;
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, manfaatdor vazirliklar, idoralar, Respublika bolalar ijtimoiy moslashuvi markazi va boshqa jamoat tashkilotlari bilan birgalikda oila institutini mustahkamlash, ijtimoiy yetimlikning oldini olish, shuningdek «Mehribonlik» uylarini bosqichma-bosqich kam komplektli bolalar shaharchalariga hamda ijtimoiy muassasalarning boshqa muqobil shakllariga o’tkazish maqsadida 2019 yil 1 iyunga qadar muddatda 2019 — 2023 yillarda «Mehribonlik» uylarini noinstitusionallashtirish dasturini ishlab chiqsin va O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga kiritsin;
«Oila» ilmiy-amaliy tadqiqot markazi, O’zbekiston Xotin-qizlar qo’mitasi, Fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari faoliyatini muvofiqlashtirish bo’yicha respublika kengashi, Respublika bolalar ijtimoiy moslashuvi markazi bilan birgalikda 2019 yil 1 iyunga qadar muddatda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga bolalarni tarbiyalash uchun oilaga qabul qilayotgan (patronat) vasiy va homiylikka nomzodlarni, farzandlikka olayotganlar va oilaviy bolalar uylarining tarbiyalovchi ota-onalarini tanlash va kuzatib borish tizimini takomillashtirish bo’yicha takliflar kiritsin;
O’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi bilan birgalikda bir oy muddatda Xalq ta’limi vazirligi va boshqa davlat organlarining «Ishonch telefonlari» orqali yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga yordam ko’rsatish tizimini tashkil qilsin, shuningdek «Mehribonlik» uylari va bolalar shaharchalarida zarur aloqa vositalari bilan jihozlangan alohida xonalar ajratilishini, «Ishonch telefonlari» uzluksiz ishlashini hamda ulardan tarbiyalanuvchilarning erkin foydalanishini ta’minlasin.
4. Yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni ijtimoiy himoya qilishni kuchaytirish bo’yicha «Yo’l xaritasi» ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
5. Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari:
oilaviy vasiylik va homiylikning turli shakllarini yaratishga ko’maklashsin;
2019 yil 1 iyunga qadar «Mehribonlik» uylari, bolalar shaharchalari va bolalar uylarining hududlari va xonalarini videokuzatuv kameralari bilan jihozlanishini ta’minlasin, videoyozuvlar maxsus arxivda kamida bir oy davomida saqlanishini nazarda tutsin.
O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi va Sog’liqni saqlash vazirligi «Mehribonlik» uylari, bolalar shaharchalari va bolalar uylaridagi videokuzatuv kameralarining texnik sozligi va uzluksiz ishlashini, keyinchalik ularni O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi va Sog’liqni saqlash vazirligi tizimida arxivlashtirishni ta’minlasin.
6. Vasiylik va homiylik organlari, «Mehribonlik» uylari, bolalar shaharchalari, bolalar uylari hamda yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalar uchun boshqa tarbiya muassasalari:
davlat notarial idoralari, Davlat xizmatlari markazlari, FHDYo va ichki ishlar organlari, davlat tibbiyot va boshqa muassasalar orqali yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni joylashtirish bilan bog’liq hujjatlarni rasmiylashtirishda;
yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni himoya qilish maqsadida sudlarga ariza bilan murojaat qilishda davlat boji va boshqa to’lovlardan ozod etilsin.
7. O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi Moliya vazirligi bilan birgalikda xarajatlar smetasini shakllantirishda O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining sohaga ixtisoslashtirilgan muassasalarida tibbiyot tizimi pedagogik xodimlarining malakasini oshirish uchun mablag’larni nazarda tutsin.
Belgilansinki, asosiy ishidan ajralgan holda pedagog xodimlarning malakasini oshirish kurslariga yuborilgan tinglovchilarga o’qish davrida asosiy ish joyi bo’yicha o’rtacha ish haqi saqlanadi.
8. Quyidagilar uchun Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisi, viloyatlar, shahar (tuman) hokimlari:
«Mehribonlik» uylariga kam ta’minlangan va ko’p bolali oilalarning bolalari hamda ota yoki onadan biriga ega bolalarni vaqtinchalik joylashtirish bo’yicha qarorlarning asoslantirilganligi;
uy-joyga muhtoj sifatida hisobda turgan yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga o’z vaqtida turar joylar ajratilishini qonun hujjatlariga muvofiq ta’minlash uchun shaxsiy javobgar ekanligi ko’rsatib o’tilsin.
O’zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga turar joylar ajratilishi ustidan nazoratni kuchaytirsin.
9. Tijorat banklariga yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga, shu jumladan ular toifasiga kiradigan 18 yoshdan 23 yoshgacha bo’lgan shaxslarga yosh oilalar uchun nazarda tutilgan shartlarda, ko’p kvartirali uylardan kvartira sotib olish maqsadida imtiyozli ipoteka kreditlari, shuningdek, tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanish uchun kreditlar ajratish tavsiya etilsin.
Belgilansinki, yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga uy-joy sotib olish uchun ipoteka kreditining dastlabki badali O’zbekiston yoshlar ittifoqining Rivojlantirish jamg’armasi mablag’lari hisobidan to’lab beriladi.
10. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni yanada qo’llab-quvvatlash, ularning maishiy va turar joy sharoitlarini yaxshilash maqsadida, shaharlar va qishloq joylarida arzon ko’p kvartirali uylarni qurish parametrlarini shakllantirishda, 2020 yildan boshlab uy-joyga bo’lgan ehtiyojdan kelib chiqib, yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarga imtiyozli ipoteka krediti berish asosida sotish uchun uylar qurilishini nazarda tutsin.
11. O’zbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi:
O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi va O’zbekiston yoshlar ittifoqi bilan birgalikda bir oy muddatda tarbiya muassasalarini tamomlagan yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarning ishga joylashtirilishi ustidan tizimli monitoring mexanizmini o’rnatsin;
O’zbekiston Respublikasining «Aholini ish bilan ta’minlash to’g’risida»gi Qonuni yangi tahrirdagi loyihasini ishlab chiqishda tarbiya muassasalarini tamomlagan yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni ishga joylashtirish bo’yicha qo’shimcha kafolatlarni nazarda tutsin.
12. O’zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi Axborot-kommunikasiya texnologiyalarini rivojlantirish jamg’armasi mablag’lari hisobidan:
«Mehribonlik» uylari va bolalar shaharchalari tarbiyalanuvchilarini dasturlash ko’nikmalariga o’rgatish hamda axborot texnologiyalari sohasida yosh mutaxassislarni tayyorlash maqsadida ularning Internet tarmog’iga ulanishi va kompyuterlar bilan jihozlanishini, bunda 10-11 sinf o’quvchilariga «axborot-kommunikasiya texnologiyalari» yo’nalishida yetakchi tashkilotlarda ishlab chiqarish amaliyotini o’tashi uchun sharoitlar yaratilishini;
elektron o’quv, shu jumladan kompyuter dasturlash va axborot texnologiyalar sohasidagi materiallardan foydalanish maqsadida «Mehribonlik» uylari va bolalar shaharchalarining «ZiyoNET» ta’lim tarmog’iga ulanishini ta’minlasin.
13. O’zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi 2019 yil 1 aprelga qadar yetim bolalar va ota-onasining qaramog’idan mahrum bo’lgan bolalarni ularning tutingan ota-onalari doimiy propiska qilingan uy-joy maydoniga doimiy propiska qilinishini ta’minlash bo’yicha takliflar kiritsin.
14. O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi mazkur qarorda ko’zda tutilgan tegishli chora-tadbirlarni amalga oshirish uchun O’zbekiston Respublikasi Davlat byudjetidan mablag’lar ajratsin, shuningdek har yili Davlat byudjeti parametrlarida ushbu ko’rsatilgan maqsadlar uchun mablag’ni nazarda tutsin.
15. O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiqadigan o’zgartirish va qo’shimchalar to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.
16. Mazkur qarorning ijrosini nazorat qilish O’zbekiston Respublikasining Bosh vaziri A.N. Aripov, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Administrasiyasi rahbari Z.Sh. Nizomiddinov, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti maslahatchisining birinchi o’rinbosari B.M. Mavlonov va O’zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o’rinbosari A.A. Abduxakimov zimmasiga yuklansin.