O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi sertifikatlashtirish asoslari darslik Toshkent – 2020

Xizmatlarni ixtiyoriy sertifikatlashtirish tizimida qo’llaniladigan xizmatlarni sertifikatlashtirish sxemalari

Sxema raqami	Xizmat ko’rsatish sifatini baholash	Xizmat natijalarini sinashg’tekshirish	Sertifikatlangan xizmatlarning inspektsiya nazorati
1.	Xizmatlarni bajarish tavsiflarini baholash	Xizmat va ishlarning natijalarini (sinash) tekshirish	Xizmat va ishlarning bajarish mahoratini nazorat qilish
2.	Xizmat ko’rsatish, ishlarni bajarish jarayonini baholash	-	Xizmat ko’rsatish, ishlarni bajarish jarayonini nazorat qilish
3.	Ishlab chiqarish holatini tahlil qilish	-	Ishlab chiqarish holatini nazorat qilish
4.	Tashkilotg’korxonani baholashg’attestatsiyalash	-	O’rnatilgan talablarga muvofiqligini nazorat qilish
5.	Sifat tizimini baholash	-	Sifat tizimini nazorat qilish

Xizmatlarning muvofiqligini baholash. Xizmatlarning muvofiqligini baholash xizmatlarni sertifikatlashtirish idorasi tomonidan me’yoriy hujjatlarning talablariga muvofiq amalga oshiriladi.
Xizmatlarni sertifikatlashtirish idorasi baholash jarayonida sertifikatlashtirish bo’yicha ishlardan tashqari sertifikatlashtirilayotan xizmatga o’rnatilgan talablarga muvofiqligini tasdiqlovchi hujjatlardan foydalanishi mumkin, jumladan, quyidagilar:

• 
  ijtimoiy va ekspert baholash natijalari;
  
• 
  tekshirish dalolatnomalari;
  
• 
  sertifikatlar;
  
• 
  xizmatlarning xavfsizligi va sifati ustidan tekshiruv va nazoratni amalaga oshiruvchi davlat nazorat idoralari yoki uning hududiy idoralarining xulosalari;
  
• 
  iste’molchilar jamiyati uyushmasi va ularning assotsiatsiyasi va kengashlarining fikr va xulosalari;
  
• 
  me’yoriy hujjatlarning talablariga muvofiq xizmat ko’rsatuvchi foydalanayotgan texnikaviy hujjatlarning tahlilg’ekspertiza natijalari.
  

Xizmatlarni bajaruvchilar foydalanayotgan va sertifikatlashtirishda tekshirilayotgan tavsiflarga ta’sir qiluvchi texnikaviy hujjatlar me’yoriy hujjatlarning talablariga muvofiq tahlil qilinadi.
O’zbekiston Respublikasining qonunchilik va qonunosti hujjatlari talablariga muvofiq xizmatlar tekshirishdan o’tkazilib, ushbu xizmat uchun davlat boshqaruv va ijroiya idoralari bergan hujjatlar (yong’in xavfsizligi xulosasi, ekologiya bo’yicha xulosa, sanitar-epidemiologiya xulosalari va h.)ning mavjudligi tekshiriladi. Muvofiqlik sertifikatida yuqorida aytilgan hujjatlarga ilovalalar qilinishi lozim.
1-sxema bo’yicha sertifikatlashtirishda xizmat va ishlarning bajarish mohirligi baholanadi va inspektsiya nazoratida ular nazorat qilinadi.
2-sxema sertifikatlashtirish bo’yicha xizmat ko’rsatish va ishlarni bajarish jarayoni baholanib, xizmat va ishlarning natijalari tekshiriladi. Inspektsiya nazoratida xizmat ko’rsatish, ishlarni bajarish jarayonlari nazorat qilinadi.
Jarayonning murakkabligiga bog’liq holda quyidagilar baholanadi:

• 
  jarayonga talablarni belgilovchi hujjatlarning to’liqligi va dolzarbligi qayta ko’rilganligi;
  
• 
  zaruriy qurilmalar, vositalar, jihozlar, o’lchash (sinash, nazorat) vositalari, materiallar, binolar va h. bilan ta’minlanganligi hamda ularning o’rnatilgan talablarga muvofiqligi;
  
• 
  metrologik, uslubiy, tashkiliy, dasturiy, axborot, moddiy, huquqiy, texnikaviy va boshqa ta’minotlari;
  
• 
  jarayonning xavfsizligi va barqarorligi;
  
• 
  ishlab chiqarish xodimlari va xizmatchilarning xizmatlarni va ishlarni bajarishdagi kasbiy layoqatligi.
  

3-sxema bo’yicha sertifikatlashtirishda ishlab chiqarish holati tahlil qilinadi, shuningdek, inspektsiya nazoratida xizmat va ishlarning natijalari tekshiriladi.
4-sxema bo’yicha sertifikatlashtirishda tashkilotg’korxona baholanadi – milliy standartlarda o’rnatilgan talablarga xizmatlar va ishlarni bajarish muvofiqligi nazorat qilinadi.
5-sxema bo’yicha sertifikatlashtirishda sifat tizimi baholanadi va inspektsiya nazoratida ular nazorat qilinadi, xizmatlar va ishlarning natijalari tekshiriladi.
Sifat tizimini baholashning me’yoriy hujjatlari talablariga muvofiq sifat tizimini sertifikatlashtirish bo’yicha ekspertiza o’tkazadi. Sifat tizimiga sertifikat mavjud bo’lsa, uni xizmatlarni sertifikatlashtirishda hisobga olish lozim.
Xizmat ko’rsatishni baholash sertifikatlashtirish sxemalariga bog’liq holda quyidagilarni qamrab oladi:

• 
  xizmat va ishlarni bajarish mohirligini baholash;
  
• 
  xizmat ko’rsatish va ishlarni bajarish jarayonlarini baholash;
  
• 
  ishlab chiqarish holatining tahlili;
  
• 
  tashkilotg’korxonaning – xizmatg’ishlarni bajarishini baholash;
  
• 
  sifat tizimini baholash.
  

Muayyan turdagi xizmatlarni sertifikatlashtirishni amalga oshirishda muvofiqlik uchun hujjatlar ro’yxati mos ravishda MHlarda keltirilgan.
Moddiy xizmat natijalarini sinash akkreditlangan sinov laboratoriyalarida yoki arizachining o’lchash vositalari va texnologik qurilmalaridan foydalanishi bilan birgalikda amalga oshiriladi. Namunalarni tanlash akkreditlangan sinov laboratoriyasi vakili ishtirokida yoki ushbu xizmatni sertifikatlashtirish bo’yicha ekspertning topshirig’iga ko’ra amalga oshiriladi. Mahsulotdan namunani olish namunalarni tanlash dalolatnomasi bilan rasmiylashtiriladi.
Agarda bu guruhdagi xizmatni sertifikatlashtirish tartibida ko’zda tutilgan bo’lsa, xizmatlarni sertikatlashtirish bo’yicha idoraning ekspertiga namunani tanlash ruxsat etiladi. Sertifikatlashtirishni o’tkazishda tekshirish va baholash natijalari qayd etilgan rasmiy hujjat (dalolatnoma, bayonnoma)lar va sertifikatlashtirish natijalari bo’yicha asoslangan qarorni qabul qilish rasmiylashtiriladi. Xizmatlarni baholash natijalari “Xizmat ko’rsatishni baholash dalolatnomasi” ko’rinishida taqdim etiladi.
Xizmatlarni sertifikatlashtirish idorasi o’rnatilgan talablarga xizmatlarning muvofiqligini tasdiqlovchi dalolatnomalarni, bayonnomalarni va boshqa hujjatlarning tahlili asosida muvofiqlik sertifikatiri berish to’g’risidagi qarorni qabul qiladi.
Xizmatlarni sertifikatlashtirish idorasining qarori ijobiy bo’lgan holatlarda muvofiqlik sertifikatini rasmiylashtirib, uni davlat reestrida ro’yxatga oladi va arizachiga sertifikatni taqdim etadi. Xizmatlarni sertifikatlashtirish idorasi sertifikatlashtirish natijalarini va sertifikatlashtirilayotgan xizmatning MHni amal qilish muddatini hisobga olib, 3 yildan ko’p bo’lmagan muddatda sertifikatni amal qilish muddatini belgilaydi. Sertifikatlashtirish idorasi arizachiga muvofiqlik sertifikati bilan birga muvofiqlik belgisidan foydalanishga ruxsat beradi.
Agarda natijalar salbiy bo’lgan holda bekor qilish sabablarini ko’rsatib, muvofiqlik sertifikatini bekor qilish to’g’risidagi qarorni rasmiylashtiradi va uni arizachiga taqdim etadi.