O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi sertifikatlashtirish asoslari darslik Toshkent – 2020

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

SERTIFIKATLASHTIRISH ASOSLARI
Darslik


Toshkent – 2020

Ismatullaev P.R., Matyakubova P.M., Turaev Sh.A. Sertifikatlashtirish asoslari. Darslik. Toshkent, 2020.

Ushbu e’tiboringizga havola etilayotgan “Sertifikatlashtirish asoslari” fani bo’yicha darslik oliy ta’lim muassasalarida metrologiya, standartlashtirish va mahsulot sifati menejmenti yo’nalishlari bo’yicha ta’lim olayotgan bakalavriat talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, undan oliy ta’lim muassasalarida metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish sohasiga aloqador yo’nalishda ta’lim olayotganlar ham foydalanishlari mumkin.

Tuzuvchilar: Toshkent davlat texnika universiteti, “Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish” kafedrasi mudiri, t.f.d., prof. P.M.Matyakubova

Toshkent davlat texnika universiteti, “Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish” kafedrasi professori, t.f.d., prof. P.R.Ismatullaev

Toshkent davlat texnika universiteti, “Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish” kafedrasi dotsenti, t.f.n., dots. Sh.A.Turaev

Taqrizchilar: Toshkent davlat texnika universiteti “Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish” kafedrasi professori, t.f.d., prof. Sh.M.Gulyamov
Toshkent irrigatsiya va qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti professori, t.f.d., prof. A.A.Abduvaliev
MUNDARIJA

Kirish 5
I-BOB. SERTIFIKATLASHTIRISH FAOLIYATI 7
1.1. Sertifikatlashtirishning rivojlanish tarixi 7
1.2. Sertifikatlashtirish sohasidagi atama va ta’riflar 10
1.3. Sertifikatlashtirish tizimining maqsadi, vazifalari va faoliyat turlari 16
1.4. Sertifikatlashtirishning qonuniy va me’yoriy asoslari 18
1.5. Muvofiqlikni baholash va uning qonuniy hamda me’yoriy asoslari 27
II-BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA SERTIFIKATLASHTIRISH FAOLIYATI 36
2.1. O’zbekiston Respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimining qoidalari 36
2.2. O’zbekiston Respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimining tashkiliy tuzilmasi 40
2.3. Sertifikatlashtirishni amalga oshirishning umumiy bosqichlari 52
2.4. O’zbekiston Respublikasida mahsulotlarni sertifikatlashtirish tartibi 54
2.5. Muvofiqlikni tasdiqlash va baholash uchun mahsulotni sinash 68
2.6. Sertifikatlashtirilgan mahsulot ustidan inspektsiya nazorati 72
III-BOB. SERTIFIKATLASHTIRISH SXEMALARI HAMDA ISHLAB CHIQARISH VA XIZMATLARNI SERTIFIKATLASHTIRISH 79
3.1. Sertifikatlashtirish sxemalari va ularning qo’llanilishi 79
3.2. Xizmatlarni sertifikatlashtirish 89
3.3. Ishlab chiqarishni sertifikatlashtirish 96
3.4. Sertifikatlashtirishda ishlab chiqarishni baholash va kuzatish 101
3.5. Sertifikatlashtirilgan mahsulotlarni davlat ro’yxatiga olish 102
IV-BOB. XORIJIY MAMLAKATLARDA MUVOFIQLIKNI BAHOLASH VA SERTIFIKATLASHTIRISH FAOLIYATI 108
4.1. Muvofiqlikni tasdiqlash sohasidagi tushunchalar va uning mohiyati 108
4.2. Muvofiqlikni baholash bo’yicha xalqaro va xorijiy tajribalar 112
4.3. Xalqaro, hududiy va milliy miqyosda sertifikatlashtirish faoliyati 117
4.4. Chet el davlatlarida sertifikatlashtirish amaliyoti 123
V-BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AKKREDITLASHTIRISH TIZIMINING ASOSIY QOIDALARI 134
5.1. Akkreditlashtirish bo’yicha xalqaro tashkilotlar 134
5.2. Akkreditlashtirish milliy tizimining asosiy qoidalari vatashkiliy tuzilmasi 140
5.3. Akkreditlashtirish bo’yicha ishlarini amalga oshirishning umumiy qoidalari va tartibi 147
VI-BOB. XORIJIY DAVLATLARDA SERTIFIKATLASHTIRISH FAOLIYATI 165
6.1. Xalqaro, hududiy milliy miqyoslarda sertifikatlashtirishning rivojlanishi 165
6.2. Chet el davlatlarida sertifikatlashtirish amaliyoti 170
6.3. Amerika Qo’shma Shtatlari sertifikatlashtirish faoliyati 171
6.4. Frantsiya sertifikatlashtirish faoliyati 172
6.5. Germaniya sertifikatlashtirish tizimi faoliyati 172
6.6. Yaponiya sertifikatlashtirish tizimi faoliyati 173
6.7. Xitoy sertifikatlashtirish tizimi 174
6.8. Singapur sertifikatlashtirish tizimi 175
6.9. Turkiya sertifikatlashtirish tizimi 175
6.10. Rossiya Federatsiyasida sertifikatlashtirish milliy tizimini yaratilishi 176
VII-BOB. EKSPERT-AUDITORLAR FAOLIYATI VA ULARNI TAYYORLASH 180
7.1. Ekspert-auditorlar 180
7.2. Ekspert-auditorlarga qo’yiladigan talablar 180
7.3. Mahsulotni sertifikatlashtirish bo’yicha ekspert-auditorga tavsiya etiladigan talablar 182
7.4. Sifat tizimlarini va ishlab chiqarishni sertifikatlashtirish bo’yicha ekspert-auditorga tavsiya etiladigan talablar 182
7.5. Sinov laboratoriyalarini akkreditlash bo’yicha ekspert-auditor uchun tavsiya etiladigan talablar 183
7.6. Ekspert-auditorlar tayyorlash 184
Glossariy 186
Foydalanilgan va tavsiya etiladigan adabiyotlar 189
Ilovalar 192