O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz muhandislik-texnologiya instituti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TERMIZ MUHANDISLIK-TEXNOLOGIYA INSTITUTI

«TASDIQLAYMAN» ________________ (OTM rektori) 2022 yil “ ____” _____________

MATERIALSHUNOSLIK
FANINING O‘QUV DASTURI

Bilim sohasi:	300000-Ishlab chiqarish texnik soha
Ta’lim sohasi:	320000-Ishlab chiqarish texnologiyasi
Ta’lim yo‘nalishi :	5320400- Kimyoviy texnologiya (Silikat materiallar kimyoviy texnologiyasi )

TERMIZ-2022

Fan/modul kodi MATE 3		O‘quv yili 2022-2023	Semestr 5		ECTS-Kreditlar 3
Fan/modul turi Majburi		Talim tili O‘zbek/rus			Haftadagi dars soatlari 3
1	Fanning nomi		Auditoriya mashg’ulotlari (soat)		Mustaqil ta’lim (soat)		Jami Yuklama (soat)
	Materialshinoslik			44		46		90
2	1.Fanning mazmuni Fanni o‘qitishdan maqsad - talabalarda mantiqiy fikrlah, texnologik taffakkurni shakllantirish va rivojlantirish, o‘zining fikr - mulohaza, xulosalarini asosli tarzda aniq bayon etishga o‘rgatish hamda fan mazmuniga kiritilgan konstruksion materiallarning mashinasozlikdagi ahamiyati, materallarning tuzulishi va tarkibi, konstruksion materiallarning turlari va markalari, korroziyadan himoyalash usullari, struktura o‘zgarishiga tempratura ta’siri, temir va temir – uglerodli qotishmalar va qo‘shimcha elementlarning material xossalariga ta’siri: termik ishlov berish asoslari, konstruksion po‘lat va qotishmalar, korroziyaga va issiqlikka bardosh po‘latlar: kopozitsion materiallar - nodir metall, plasmasa, rezina, keramika, metalokeramika, yelimlovchi va lak - bo‘yoq materiallari materialshinosllikning rivojlantirish, tuzulish va xossalari o‘ganib qolmay, balki materiallarning mavjud buyum, konstruksiyalaridagi holatlarini kuzatish orqali struktura va xossalarini birgalikda bogliqligini o‘rganishdan iborat, egallangan bilimlar bo‘yicha ko‘nikma va malakalarni shakllantirishdir. Assosiy nazariy qism (ma’ruza mashg’ulotlari) Fan tarkibiga quydagi mavzular kiradi . Mavzu. Fanga kirish . “Materialshinosllik” fanning predmet va vazifalari Materialshinoslik fanning o‘rni, maqsadi va vazifalai, boshqa fanlar bilan o‘zaro aloqadorligi. Qo‘llanilish yoki ekspluatatsiya qilish sharoitiga qarab materiallarga qo‘yiladigan ummumiy talablar . Materiallarning tuzulishi, strukturasi va xossalarini o‘rganishga tizimli yondashuv . 2-Mavzu. Materiallarning tuzulishi, kristall tuzulish, Kristall panjaralarning tuzulishi. Turli agregat holatlardagi bir jinsli moddalarning tuzulishi, moddaning tuzulma zarrachalarning o‘zaro tasirlashuvi, moddaning tuzilma zarrachalarning o‘zlari shakllanishi, faza va va fazaviy o‘zgarishlar tavsifi: gazsimon holat – suyuq holat – qattiq holat, atom ion asosiy kristall moddalarning tuzulishi, kristall panjara, kristall panjara defektlari, metal qotishmalar, umumiy ma’lumotlar, qotishmalarni hosil qiluvchi fazalarning tavsifi,qotishmalarning strukturasi, qotishmalarda fazaviy va strukturaviy o‘zgarishlar, qotishmalarning holat diagrammalari, polimer moddalar polimer qotishmalarning tarkibi, tuzulishi va strukturasi polimer materiallarning sinflanishi haqida tushunchalar, kavchuklarning umumiy tavsifi, yuqorimolekulali polimerlarning umumiy tavsifi,termoplast polimerlar, termoreaktiv polimerlar, kompozitsion materiallar . 3-mavzu. Metallarning xossalari. Fizikaviy xossalar . Moddalarning agregat holatlarini tavsiflovchi fizikaviy kattaliklar,moddalar va materiallarni massa va nurlanish oqimlari bilan o‘zaro tasirlanishuvini tavsiflovchi fizikaviy xossalar .Mexanikaviy xossalar .deformatsiyalar va kuchlanish, kristalsimon moddalarning buzulishi, assosiy fizik- kimyoviy jarayonlardagi modda va materiallarning xossalari. Qarish, Eskirish, Difuziya, Korroziya, Texnologik xossalar,Istemol xossalari. Modda va materiallarning xossalariga ta’sir usullari, kimyoviy tarkibning modda va materiallarning xossalari bilan o‘zaro bog’liqligi, Mexanik ishlov berish : polikristallarning deformatsiyasi, polimerlarning deformatsiyasi, amorf qotishmalarning deformatsiyasi,, termik ishlov berish, Kimyoviy- termik ishlov berish, modda va materiallarning qo‘llanilishida ummumiy xavfsizlik talablari.