O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat agrar universiteti u. Norqulov b. Izbasarov. J. Eshonqulov

P =------------------; kg/ga 
M·100 
Bu yerda: 

---

P – 1 gektar maydonning quruq xashagi, kg/ga; 
O‘ – 1 m
2
maydondagi o‘t og‘irligi, kg; 
Q – 1 kg o‘t quritilgandan keyingi og‘irligi, foiz; 
M – hisob o‘tkaziladigan maydon, m
2
; 
10000 – 1 gektar maydonni m
2
ga aylantirilgan soni; 
100 – doimiy son. 
Masala echish uchun berilgan: 
O‘ – 0,5 kg; 
Q – 28 foiz;
M – 1 m
2
. 
Echish: P = 
0,5

0,280

10000 
Echish: P = ——————— = 140 kg/ga 
1

100 
Demak, bir gektardan 140 kg xashak chiqdi.
Vazifa: Yuqorida keltirilgan ifodalar yordamida masalalar eching. 
Berilgan: Yaylov o‘ti (O‘) 1 m
2
, 0,6 kg; 
quruq pichan (K) 250 gramm. 
Hisob o‘tkaziladigan maydon 2 m
2
bo‘lganda yaylov o‘ti va 1 gektardagi 
pichan miqdorini toping. 
O‘tzorlardan yaylov sifatida foydalaniladiganda uning hosildorligi bilan bir 
qatorda undan olinadigan chorva mahsulotlarining (kundalik sut miqdori va vazni) 
oshishi ham hisoblab boriladi. 
Yaylovdan chiqadigan chorva mahsulotlari odatda zootexnik yo‘li bilan 
hisoblaniladi. Buning uchun kunlik chorva mahsulotlarini yozib borish daftari 
tutiladi. Bu daftarda yaylov davrida boqilgan mollar soni, har gal mol boqilishdan 
oldin yaylov hosildorligi, bir bosh molni kunlik, o‘tga talabi, o‘t miqdori yozib 
beriladi va keyin kunlik, oylik yakun chiqariladi. 
Kunlik daftarga yozib boriladigan ko‘rsatgichlarni taxminiy hisobda olib, 
chorva mahsulotlarini (go‘sht, sut) miqdorini quyidagicha hisoblash mumkin. 
Vazifa o‘z xo‘jaligingizda mavjud yaylov hosildorligi va chorva (sog‘in 
sigirlar) dan olinadigan sut va go‘shtni hisoblang. 
Yaylov yuqlamasini aniqlash. Buning uchun yaylovlardan foydalanishning 
davomiyligi va chorva mollarining bir sutkadagi ozuqaga bo‘lgan talabi ma’lum 
bo‘lishi kerak. Ular quyidagi jadvallarda berilgan: 
1-jadval