Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti

Motor benzini majburiy alangalanish bilan porshenli aviatsiya va avtomobil dvigatellari uchun moʻljallangan.
Hozirgi vaqtda ikki markali aviatsiya benzini ishlab chiqariladi: B-95/130 va B-91/115(1012-71DST ); surat motor metodi boʻyicha benzinning oktan sonini, maxraj boy aralashma navlarini belgilaydi.
Aviatsiya benzini 3, 1g/kg dan ortiq boʻlmagan tetraetilsvines tarkibli etillashgan koʻrinishda chiqariladi, B-95/130 va B-91/115 benzinlari uchun 2,5g/kgdan ortiq emas. Aviabenzin bilan ishlashda xavfsizlik uchun maxsus boʻyovchi bilan markirovka qilinadi.
Avtomobil benzini yetarli keng assortimentda ishlab chiqariladi:
A-72, A-76, Ai-93 va Ai -95 hamda A-80, A-92, A-96 (eksport uchun).
Koʻrsatilgan markalarning xossalaridagi asosiy farq ularning detonatsion barqarorligi kattalikda ekanligidadir. Motorli yoki tadqiqot metodi bilan aniqlanishi, oktan soni birliklarida oʻlchangan benzin barqarorligi kattaligiga talablar bevosita markasida aks etgan. Agar benzin markasi “i” harfli indeksdan iborat boʻlsa(Ai), u holda bu ushbu benzinning oktan soni tadqiqot metodi bilan aniqlanishini bildiradi; agar faqat “A” harfi boʻlsa motorli metod bilan aniqlanishini koʻrsatadi. Motorli metod yordamida sinashning yanada qatʼiy shartlarini hisobga olib, uning natijalari, qoidaga koʻra,bu benzinning tadqiqot metodi sinov natijalari ga qaraganda 4-8 birlikda oktan sonidan kamroq ekanligini koʻramiz. A-80, A-92, A-96 markali eksport benzini markirovkasi faqat “A” (Avtobenzinni bildiradi)harfiga ega, shunga qaramay ularning oktan soniga talablar tadqiqot metodi uchun koʻrsatilgan.
A-72, A-76, Ai-93 va Ai -95markali benzining yozgi va qishki turlari ishlab chiqariladi. Eksport benzinining faqat yozgi turi ishlab chiqariladi. A-76, Ai-93 vaA-80, A-92 markali benzin ham etillashgan, ham etillashmagan holatda ishlab chiqaradilar; A-96- faqat etillashgan, A-72 –faqat etillashmagan. Etillashgan A-76 benzinini sariq rang, Ai-93-olovrang-qizil, A-80, A-92 va A-96 –och sariq rang bilan markirovkalanadi.
3-jadvalda 2084-77 talablariga muvofiq avtobenzinning(yozgi turi) baʼzi tavsiflari keltirilgan.

3-jadval