O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti mustaqil ish mavzu

Bozor mexanizmining afzalliklari va kamchiliklari 
Bozor mexanizmining afzalliklari 
Garchi ideal bo'lmasa-da, bozor mexanizmi bir qator o'ziga xos afzalliklarga ega: 
 
Resurs cheklovlarini yumshatish uchun resurslarni samarali taqsimlash. 
 
Juda cheklangan ma'lumotlar bilan muvaffaqiyatli ishlash imkoniyati (ba'zan narx 
darajasi va xarajatlar haqida ma'lumot etarli deb hisoblanadi). 
 
Moslashuvchanlik, 
o'zgaruvchan 
sharoitlarga 
yuqori 
moslashuvchanlik, 
muvozanatni tezda tuzatish. 
 
Ilmiy-texnik inqilob yutuqlaridan optimal foydalanish (tadbirkorlar maksimal foyda 
olishga intilib, tavakkal qiladilar, yangi mahsulotlarni o‘zlashtiradilar, ishlab 
chiqarishga eng yangi texnologiyalarni joriy qiladilar). 
 
Odamlar faoliyatini majburlashsiz tartibga solish va muvofiqlashtirish, ya'ni tanlash 
erkinligi va xo'jalik sub'ektlarining harakatlari. 
 
Odamlarning turli ehtiyojlarini qondirish, tovarlar va xizmatlar sifatini oshirish 
qobiliyati. 
Bozor mexanizmining kamchiliklari 
 
Qayta tiklanmaydigan resurslarni saqlashga hissa qo'shmaydi. 
 
Atrof-muhitni muhofaza qilishning iqtisodiy mexanizmiga ega emas (qonunchilik 
hujjatlari talab qilinadi). 
 
Tovar ishlab chiqarish va jamoaviy foydalanish uchun xizmatlar (ta'lim, sog'liqni 
saqlash, mudofaa) uchun rag'bat yaratmaydi. 
 
Aholining ijtimoiy himoyasini ta'minlamaydi, mehnat va daromad olish huquqini 
kafolatlamaydi, daromadlarni ta'minlanmaganlar foydasiga qayta taqsimlamaydi. 
 
Fan bo'yicha fundamental tadqiqotlarni ta'minlamaydi. 
 
Barqarorlikni ta'minlamaydi iqtisodiy rivojlanish(tsiklik ko'tarilishlar, ishsizlik va 
boshqalar) 
Bularning barchasi bozor mexanizmini to'ldiradigan, lekin uni deformatsiyaga olib 
kelmaydigan davlat aralashuvi zarurligini oldindan belgilab beradi.