O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent to‗qimachilik va engil sanoat instituti

Jamoat  joylarida  o„zini  tutish  me‟yorlari.   Jamoat  joylarida  o‗zini  tuta  bilish  
etiketi  har  bir  kishi  uchun  ham,  jamoat  uchun  ham  muhimdir.    Inson  jamiyat 
oldidagi  axloqiy  burchini  bir  lahza  ham  unutmasligi  va  shunga  munosib  hatti-
harakatlarda  bo‗lishga  intilishi  kerak    Har  bir  inson  jamoat  joylarida  bo‗lganida 
avvolo  o‗zini  inson  ekanligini,  atrofida  o‗ziga  o‗xshaganlar  borligini  unutmasligi 
zarur.   “Assolomu  aleykum”,  “Kechirasiz”,  “O„zr”,  “Mumkinmi?”,  “Aytib 
yuborolmaysizmi?”,  “Xolajon”,  “Amakijon”,  “Opoqijon”,  “Otaxon”,  “Onajon”, 
“Akajon”, “Singlim”, “Do„stim”, “Og„ayni”, “Birodar” kabi so‗zlarni ishlatishga 
o‗rganish  kerak    Hayotimizni  ko‗p  qismini  bizga  notanish  bo‗lgan  odamlar  bilan 
birga  o‗tkazamiz:  ko‗cha-kuy,  transport,  turli  xil  jamoat  joylarida  o‗tkazamiz.  
Nafaqat  o‗zimizning  kayfiyatimiz,  balki  atrofimizdagi  odamlarning  kayfiyati  ham 
jamoatda  o‗zimizni  qanday  tutishimizga  bog‗liqdir.   SHunga ko„ra jamoat 
joylarida o„zini tutishning me‟yorlari mavjud.  
Uydan  ko‗chaga  chiqayotganda  kerakli  bo‗lgan  narsalarni:  hujjatlar, 
dastro‗molcha, pul solingan karmon, taroq va boshqa zarur bo‗lgan mayda-chuyda 
narsalarni o‗zingiz bilan olganingizga ishonch hosil qilib olish lozim.  Kiyim bosh, 
oyoq  kiyim,  soch  turmagi,  xullas,  boshdan-oyoq  o‗zingizga  razm  solib,  so‗ng 
tashqariga chiqqan ma‘qul.  
Hech  qachon  mo‗zqaymoq  bilan  jamoat  transportlarida:  avtobus,  trolleybus 
yoki  metroga  kirib  bo‗lmaydi.    Musiqani  baland  qilib  quloqqa  taqib  eshitib 
ketayapman deb o‗ylash ham befarosatlik yoinki atayinlab qilingan hurmatsizlikka 

---

 
77 
kiradi.    Undan  ko‗ra  baland  hammaga  eshittirib  qo‗ygan  ma‘qul,  chunki  quloqqa 
biriktirilgan  moslamadan  chiqayotgan  tovush  asabni  «arralaydi».    Juda  zarurat 
tug‗ilsa  bunday  moslamaning  «vakuumligi»  yoki  sifatlirog‗ini  harid  qilish  lozim.  
Jamoat  transportida  haddan  ziyod  o‗zini  nozikta‘bligi  bilan  yo‗lovchilarning 
asabiga  tegadigan  kishilar  «bo‗lmasa,  taksida  yuring!»  degan  xitobga  uchrab 
qolishlari mumkin.  
Ko‗chada kimga uchrashuv tayinlagan bo‗lishingizdan va yoshidan qat‘i nazar 
(hoh  u  ayol  yoki  erkak  kishi  bo‗lsin)  kechikmaslik  lozim.    Aks  holda  sizni 
kutayotgan odam ko‗chada qolgandan o‗tib ketayotgan odamlardan o‗zini noqulay 
his  qilishi  mumkin.    SHuning  uchun  ham,  uchrashuv  joyi  odmi,  yo‗lovchilarga 
halaqit qilmaydigan va diqqat jalb etmaydigan bo‗lishi lozim.  
Batartiblik  jamoatda  o‗zini  tutish    etiketining  asosiy  qoidasidir: konfet 
qog‗ozlari,  sigaret  qoldiqlar  va  boshqa  narsalarni  yo‗lma-yo‗lakay  tashlab  yurish 
tabiatingizni «sotib» qo‗yishi mumkin.  Haddan ziyod baland ovoz bilan odamlarni 
diqqatini jalb etish, yo‗lovchilarning tashqi ko‗rinishi borasida tanbehlar berishdan 
tiyilgan  ma‘qul.    Ayniqsa,  bolalar  oldida  o‗zini  madaniyatliroq  tutish  lozim  –  har 
qanday  katta  yoshdagi  odam  o‗zi  istar-istamas  yonida  turgan  bolalarga  ta‘sir  qila 
olish xususiyatiga ega.