O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti "Moliya" kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

"Moliya" kafedrasi
“Davlat byudjeti” fanidan
KURS ISHI
Mavzu: “Byudjetning shaffofligi va byudjet ma’lumotlarining oshkoraligini ta’minlash choralari”

Bajardi: CMM-55Tursimetova M.

Ilmiy rahbar: Ismailova N.
TOSHKENT-2022
Mavzu: “Byudjetning shaffofligi va byudjet ma’lumotlarining oshkoraligini ta’minlash choralari”
KIRISH.
REJA:
1. Byudjet tizimining iqtisodiy mazmuni va tamoyillari.
2. O’zbekiston respublikasi byudjet tizimining o’ziga xos xususiyatlari.
3. Iqtisodiy islohotlarning hozirgi bosqichida tashabbusli byudjetni amaliyotda qo’llash tartibi va bosqichlari.
XULOSA.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI.

KIRISH
“Byudjetning shaffofligi va byudjet ma’lumotlarining oshkoraligini ta’minlash choralari” – bu, bir mamlakat yoki davlatning byudjet ishlashiga qaratilgan muhim choralardan biridir. Bu choralar byudjetning transparensiyasini oshirish, hisobotliligi, yaxshi moliyaviy tahlil qilish va boshqa ko’rsatkichlarni ta’minlashga yordam beradi.
Byudjetning shaffofligi va byudjet ma’lumotlari oshkoraligini ta’minlash choralari quyidagilardan iborat bo’ladi:

1. 
   Byudjetda xarajatlarning muayyanligi: Byudjetning ishlab chiqarish, taniqlik va sifatining oshirilishi uchun xarajatlar haqida muayyan belgilash shartdir. Xarajatlarni toyib bayon qilish, iqtisodiy to‘g‘rimligini belgilash va byudjetni o‘z vaqtida to‘ldirishning muhim qadamlaridan biridir.
   
2. 
   Byudjet rejasi va hisobotlar: Byudjet rejasi miqdori, xarajatlarning turli shakllari, yaxshi hisobotlar tayyorlash va o‘z vaqtida jo‘natish kabi hisobotlar taqdim etish zarurati bor. Shular yakka to‘garakdagi hisobini jihatdan cheklovlarini kamaytiradilar.
   
3. 
   Mana shafli xarajatlar: Byudjetning o‘z vaqtida to‘ldirilishi va shaffofligini ta’minlash uchun mana shafli xarajatlarni hisobga olgan holda ishlash zarurati bor. Misol uchun, korruptsiyaga qarshi kurash, xarajatlarni bajargan shaxslarning bilan muzokaralar olib borish va kabi chora-tadbirlar.
   
4. 
   Moliyaviy ta’minlash: Byudjetdan ishlab chiqarilayotgan xizmatlar va mahsulotlar uchun narxlarga gidilar, muayyan darajada soliq to‘lash kerak bo‘ladi. Bu shartlarda byudjetning to‘ldirilishining muhtoj tashkil etilgan summasidan ko‘ra yaxshi ta’minlanishi zarurati bor.
   
5. 
   Ovoz berish va ma’lumot olish: Davlat mukofotlari, yangi dasturlar va ommaviy so‘rovnoma o‘tkazgan holda halkga ovoz berish, byudjetning amaliyotining nazariyalarni bilish va mustaqil yorituv yaratish imkoniyatining qayta ishlanishini ta’minlaydi.
   

Byudjetning shaffofligi va byudjet ma’lumotlarining oshkoraligini ta’minlash choralari mamlakatda moliyaviy xayotni yaratishni ham tasdiqlaydi. Bu shunchaki, davlat byudjetining muvaffaqiyatli boshqarilishi, iqtisodiyotning soliqqa tegishli kengayishini ta’minlash, moliyaviy iste’molni kuchaytirish va mamlakatning ommaviy hayotining yaxshilashiga yordam beradi.