Aholi turmush darajasining BMT tomonidan tavsiya etilgan ko‘rsatkichlari tizimi o‘z ichiga quyidagi guruhlafni oladi:
1)Tug‘ilish va o'sish darajasi hamda boshqa demografik ko‘rsatkichlar;
2)Hayot kechirishning sanitar-gigiena jihatidan sharoitlari;
3)Oziq-ovqat tovarlarini iste'mol qilish;
4)Turar joy sharoitlari;
5)Ma'naviyat va madaniyat;
6)Mehnat qilish va bandlik sharoitlari;
O‘z-o‘zidan aniqki, iqtisodiy o‘sish daromadlarning ko‘payishiga olib keladi. Bunda butun aholi daromadlari mutlaq miqdorda asta- sekin o‘sib boradi. Daromadlarning mutlaq miqdori ko‘payib borsa-da, har doim ham daromadlar tengsizligi darajasiga ta'sir ko‘rsatmasligi mumkin. Daromadlar tengsizligi darajasini miqdoriy aniqlash uchun jahon amaliyotida Lorens egri chizig‘idan foydalaniladi.
Mutloq tengliish ifodayaovchi chiziq va Lorens egri chizig'i o'rtasidaga tafovut daromadlar tenisizlish darajasini aks ettiradi.
Qashshoqlikni kamaytirish va daromadlarni qayta taqsimlash siyosati
Qashshoqlik - aktivlar etishmasligi, moliyaviy imkoniyatlar, to'liq mavjudligi uchun mahsulotlar hisoblanadi
Mutlaq qashshoqlik - bu oziq-ovqat va oziqlanish, kiyim-kechak va harorat ham asosiy ehtiyojlarini qondirishi mumkin emas
Nisbiy qashshoqlik - Agar ular atrofida odamlar tomonidan tashkil etilgan doirasida sig'maydi qancha o'lchovidir
QASHSHOQLIK SABABLARI
1.Iqtisodiy - past ish haqi, ishsizlik, mamlakat inqiroz, valyuta devalvatsiyasi.
2.Siyosiy - urush, majburiy ko'chib.
3.Ijtimoiy-tibbiy - qarilik, nogironlik va mamlakatda kasallanish yuqori darajada
4.Demografik-ota-ona,oila,bolalar,mukallaf bo’lgan.
5.Saralash-cheklangan bilim va ko’nikmalar,ta’lim va uning
past darajasi foydalanish etishmasligi.
6.Geografik-g’amgin mintaqalarda,o’z notekis rivojlanish
mavjudligi.
7.Shaxsiy-alkogolizm,giyohvandik uchun ishtiyoq,qimor,
giyohvandlik.
Kambag‘allikning yuqori darajasi Surxondaryo, Sirdaryo, Andijon viloyatlari va Qoraqalpog‘iston Respublikasida kuzatilmoqda. O‘zbekistondagi qashshoqlik haqida ma’lumotlar, ular kimlar, qayerda va qanday hayot kechirishadi.
XULOSA
Qashshoqlikka qarshi kurashish qiyin, chunki kambag'allar qashshoqlikka sabab bo'ladi. Ular o'zlariga kelgan imkoniyatga moslashmaydilar va ko'pincha ishlamaslikni afzal ko'rishadi. Ular ishga joylashishdan ko'ra, pul yig'ishning g'ayritabiiy yo'llariga ergashadilar. Kambag'allarning fikrlash jarayoni siyosatning ularga vaziyatdan chiqishga yordam berishini qiyinlashtiradi.
Qashshoqlikka duch kelish uchun moslashtirilishi mumkin bo'lgan chora-tadbirlardan biri bu oziq-ovqat xavfsizligidir. Noto'g'ri oziq-ovqat odamlarni umidsiz choralar ko'rishga majbur qiladi, agar hukumat kambag'allarni minimal narxlarda oziq-ovqat bilan ta'minlash siyosatini ishlab chiqa olsa, bu ularga daromadlarini boshqa asosiy ehtiyojlarni qondirish uchun ishlatish imkoniyatini berishi mumkin. Qashshoqlikka qarshi kurashning yana bir chorasi ko'proq bandlik yaratishdir. Qabul qilinishi mumkin bo'lgan yana bir siyosat mehnatga ba'zi ko'nikmalarni o'rgatish va ularni ishga joylashtirish uchun minimal treningni ta'minlashdir. Hukumat ularning salomatligi va farovonligiga e'tibor qaratishi kerak. Jamiyatning kam ta'minlangan qatlamini sog'liqni saqlash va tibbiy muassasalarni minimal xarajatlar bilan ta'minlash qashshoqlikka qarshi kurashda yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
