O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

2.2.2-rasm. Oracle MBBTda parol kiritish oynalari 
So‘ralgan parolni kiritamiz. Ushbu MBBTdan foydalanish uchun parol standart 
bo‘lib uning nomi (system) va Next tugmasini bosamiz.So‘ngra o‘rnatish 
boshlanishi uchun Install ni bosamiz.
Bir necha daqiqadan so‘ng dasturni 
o‘rnatish yakunlandi. Dasturni shu zahoti ishga tushirish uchun Launch the 
database homepage ni belgilab Finish ni bosamiz va bizning brauzerimizda 
Oracle ning bosh sahifasi ochiladi: 
 
 
2.2.3-rasm. Oracle MBBTda asosiy oynasi 

---

101 
 
Foydalanuvchi nomi va dasturni o‘rnatish jarayonida belgilagan 
parolimizni kiritib bemalol ishni boshlashimiz mumkin. 
Predmet soha tahlili. Mohiyat aloqa modelini ishlab chiqish. 
Ma`lumotlar bazasini boshqarishning asosiy tushunchalari bu obyekt, predmet soha
va atributlar hisoblanadi. Elementdan, bit va baytdan tashkil topgan bo`lsa atribut 
deyiladi. Atributlar jamlanmasi obyekt deyiladi . Obyektlar jamlanmasi esa 
predmet soha deyiladi. Masalan, ―TECHEARS‖ ma‘lumotlar bazasini ishlab 
chiqamiz. 
 
 
2.2.4-rasm. Techears ma‘lumotlar bazasining grafik tasvirlanishi 
Agar bizga qo‘yilgan shartga ko‘ra ―Techears‖ ma‘lumotlar bazasining 
mohiyat aloqa modelini yaratish talab etilsa, u holda quyidagilar o‘rinlidir: 
Predmet soha 
- dorixona 
Obyektlar 
- dorilar, firmalar, mijozlar va
h.k. 
Techears 
Stipendiya 
Firmalar 
talaba 
Dori sotish 
Ism, 
Familiya 
Pasport 
ma‘lumoti 
Manzili, 
telefoni 
Dorining 
nomi, narxi 
Dori turi va 
firmasi 
Firmaning 
nomi, 
manzili 
nomi, narxi 
Sotib olgan 
mijoz 
Sotilgan 
kuni va 
narxi 

---

102