O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti


Download 3.55 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/90
Sana03.11.2023
Hajmi3.55 Mb.
#1743254
TuriУчебное пособие
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   90
Bog'liq
Kompyuter grafikasi va dizayn

Rastrni adreslash. Ifoda tarzi oddiyroq bo‗lishi uchun rastr yoki kadr buferi 
piksellari ikki o‗lchamli x va u koordinataga ega deb hisoblaymiz. Biroq raqamli 
xotira adreslarning bitta chiziqli ro‗yxatidan tuzilgan va koordinat ko‗rinishini 
chiziqli almashtirish zarur. Tasavvur qilamizki boshlang‗ich adres xotirada 0 ga 
tengemas, shunda almashtirish qo‗yidagi formula bo‗yicha bajariladi. 
Adres = (X
max
 - X
min
) (U - U
min
) + (X - X
min
) + asosiy adres 
Birinchi a‘zoni hisoblashda qatorlar soni qatnashadi. Ikkinchi a‘zo qatorga 
adresni qo‗shadi, oxirgisi – boshlang‗ich adres. Piksel o‗zining pastki chap burchak 
koordinatlarida identifikatsiya qilinadi. Unga katta bo‗lmagan rastrda (3,2) 
koordinatali pikselni qaraymiz. Bu yerda X
max
= 6, X
min
= -2, U
max
= 5, U
min
= -3 shu 
bilan birga pastki chap burchakdan birinchi piksel xotiraning birinchi katakchasida 
saqlanadi; baza yoki boshlang‗ich adres 1 ga teng. Shunday qilib piksel adresi 
quyidagi formula bo‗yicha hisoblanadi.
Adres = [6-(-2)]x[2-(-3)] + [3-(-2)]+1=(8)x(5)+5+1 = 40+6=46 
Natijani bevosita rasmdagi kvadratlarni hisoblash bilan tekshirish mumkin. 
Bu sxema pikselni yuqorigi chap burchakga nisbatan adreslash shartida musbat 
o‗q o‗nga, mustab o‗q pastga yo‗naltirilganda ham ishlaydi.
Qoida bo‗yicha berilgan kadr buferi uchun x
max
, x
min
u
min 
va baza adresi doimiy. 
Tenglamani quyidagi ko‗rinishda yozib olish mumkin: 
 
 
Adres = K
1
 + K
2
u+x 
Bu yerda
 
K

= baza adresi - K
2
u
min
 - x
min
 
 
 
 
 
K
2
 = x
max
 - x
min


93 
Piksel adresini hisoblashda faqat ikkita qo‗shish va bitta ko‗paytirish talab 
qilinadi. Piksellarni ketma-ket adreslashda, adresni aniqlash bilan bog‗liq bo‗lgan 
keyingi ishlarni kamaytirish uchun, qadamma-qadam hisoblashdan foydalanish 
mumkin. Xususiy holda: 
 
Adres (x 

 1, u) = K
1
 + K

u + x 

 1 = Adres (x, u) 

 1 
 
Adres (x, u

 1) = K
1
 + K
2
(u

 1) +x = Adres (x, u) 

K
2
 
 
Adres (x

1, u

1) = K
1
 + K
2
(u

1) + x

1 = Adres (x, u) 

K


 1 
Bu yerda rastrda gorizontal yoki vertikal o‗sish uchun faqat bitta qo‗shish yoki 
ayirish talab qilinadi, diagonal o‗sish uchun esa faqat ikkita qo‗shish yoki ayirish 
talab qilinadi. Piksellarni ketma-ket adreslash va keyingi ishlarni kamaytirish uchun, 
adresni aniqlash bilan bog‗liq bo‗lgan qadamma-qadam hisoblashdan foydalanish 
mumkin. 
Rastr (4,2) koordinatali pikselini qaraymiz. 
K
2
 = 6 - (-2) = 8 
 
K
2
 = 1 - (-8) (-3) - (-2) = 27 
 
Adres = 27+ (8) (2) + 4 = 47 
Oldingi misoldagi (3,2) piksel uchun chiqqan natijani eslaymiz va qadamma-
qadam hisoblashdan foydalanib quyidagini olamiz: 
 
Adres (x + 1, u) = Adres (x, u) + 1 
 
Adres (4,2) = 46 + 1 = 47 

Download 3.55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   90




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling