Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

X.V. → M.V. → M.V. → X.V. yoki M.V. → X.V. → X.V. → M.V.


Valutani ikki tomonlama konvertatsiyalash riskli hisoblanadi, ya’ni, u zarar keltirishi mumkin. Valutalar konversiyasi bilan foiz stavkasini oshish operatsiyalarida ikkita daromad manbai mavjud: kurs o‘zgarishi va foiz stavkasini oshishi.


Konversiya jarayonini ko‘rib chiqish uchun quyidagi belgilarni kiritamiz:


Rx – xorijiy valutadagi summa;
Rm – milliy valutadagi summa;


Sx – xorijiy valutadagi oshirilgan summa; Sm – milliy valutadagi oshirilgan summa;
Kb – operatsiya boshida ayirboshlash kursi (xorijiy valutaning milliy valutaga nisbatan kursi);


Ko – operatsiya oxirida ayirboshlash kursi;


ix – xorijiy valutaning aniq turi uchun foiz (oshirish) stavkasi; im – milliy valutadagi summa uchun foiz (oshirish) stavkasi; n – loyiha muddati.
88
Butun operatsiya uch qadamni o‘z ichiga oladi: valutani so‘mga ayirboshlash, bu summa foizlar natijasida oshishi, va nihoyat boshlang‘ich valutaga konvertatsiyalash. Valutadagi oxirgi (oshiril-gan) summa quyidagicha aniqlanadi:


= ^{( ∗ )}= ^∗ (4.2.1)


Ushbu formuladagi uchta ko‘paytuvchi (RxKb), (1 + n*im) va 1/Ko uchta qadamga to‘g‘ri keladi. Ikki tomonlama konvertatsiyalashni hisobga olgan holda ortish koeffitsiyenti quyidagicha hisoblanishini aniqlaymiz:

=(1+∗)

(4.2.2)

Ushbu formula tahlili shuni ko‘rsatadiki, im o‘sishi bilan ko‘paytiruvchi chiziqli ravishda o‘rtadi, o‘z navbatida, oxirgi kursning o‘sishi uni kamaytiradi – mazkur kurs bo‘yicha hosila ko‘paytiruvchi quyidagiga teng.