O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot universitеti

 
6.5. Self ko‘rsatkichi 
Sinfga birlashtirilgan protsedura va funksiyalarga usullar deyiladi. Masalan: 
Type 
TchildClass=Class 
Fore: Integer; 
Ftwo: String; 
Fthree: Tobject; 
Function FirstFunc(x:Real):Real; 
Procedure SecondProc; 
End;
Sinf usullari (sinf ta’rifiga kiritilgan protsedura va funksiyalar) sinf obyektlari 
ustida amal bajaradi. Usul bajarilishi uchun obyekt nomi va nuktadan sung usul nomi 
ko‘rsatilishi lozim. Masalan: professor. Show; Sinf usuli ta’riflanganda sinf nomi va 
usul nomi ko‘rsatiladi. Masalan: 
// TPerson sinfi Show usuli 

---

60 
procedure TPerson.SHow; 
begin 
Write ( 'Nom:' + fname + #13+ 'Adres:' + faddress ); end; 
Usul tanasida obyekt maydonlariga murojaat kilinganda obyekt nomi 
ko‘rsatilmaydi. Usulga murojaat qilish dasturda uning nomini ko‘rsatish bilan 
bajariladi. Masalan: 
Var
MyObject: TchildClass; 
y: Real; 
Begin 
. . . . . . . . . . . . . . . 
MyObject. SecondProc; 
y:=MyObject.FirstFunc(3.14); 
End; 
Usullar — sinf ichida ta’riflangan protsedura va funksiyalardir. Sinf tarkibiga 
usullarni chaqirish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar saqlanuvchi maxsus jadvalga 
ilova kiradi.Usullar chaqirilganda chaqirgan obyektga ilova uzatiladi. Bu ilovaga usul 
ichida self so‘zi orqali murojaat qilish mumkin.
procedure TPerson.Tproc(Fore:Integer); 
begin 
self.Fore:=Fore;
end; 
Nazorat uchun savollar 
 
1.Sinf bu nima? 
2.Sinf va obyekt orasida qanday farq bor? 
3. Inkapsulyatsiya nima uchun kerak? 
4. Obyekt maydonlariga murojaat qanday amalga oshiriladi? 
5.Хizmatchi so‘z private nima uchun ishlatiladi? 
 
 

---

61