O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti xasanov boxodir akramovich

S 
X 
Y 
Binolar maydoni, kv.m. 
3000 
1 800 
600 
600 
400 
Uskunalar dastlabki qiymati, sh.b. 
24000 
10000 
8000 
4000 
2000 
Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining mehnat 
vaqti, s 
3200 
1 800 
1 000 
Ish haqining soatbay stavkasi, sh.b. 
3,8 
3,5 
3,4 
3,0 
3,0 
Har bo‘limning o‘zgaruvchi ustama sarflari, 
sh.b. 
2800 
1700 
1200 
800 
600 
X bo‘linmasi sarflarining taqsimlanishi, % 
50 
25 
25 
Y bo‘linmasi sarflarining taqsimlanishi, % 
20 
30 
50 
Talab qilinadi: 

---

84 
1. 
Doimiy 
ustama 
xarajatlarni 
bo‘linmalar o‘rtasida taqsimlash. 
Taqsimlashning to‘g‘ri (bevosita) usulidan foydalanib, xizmat ko‘rsatuvchi 
bo‘linmalarning xarajatlarini ishlab chiqaruvchi bo‘linmalar o‘rtasida taqsimlash. 
Har bir ishlab chiqarish bo‘linmasi uchun mahsulotga ustama xarajatlarni 
taqsimlashning tegishli me‘yorlarini hisoblash (bo‘linmalar bazasi – asosiy ishlab 
chiqarishdagi ishchilarning mehnat vaqti). 
2. Mebellar majmuasiga mavjud ikki buyurtmaning bevosita xarajatlari 
quyidagicha: 
Ko‘rsatkichlar 
№ 1 buyurtma
№ 2 buyurtma
Asosiy materiallar sarfi, sh.b. 
154 
108 
Asosiy ishlab chiqarishdagi ishchilar mehnati 
Atsexda - 20 s 
A tsexda- 16 s 
V tsexda - 12 s 
V tsexda - 10 s 
S tsexda - 10 s 
S tsexda - 14 s. 
Har bir buyurtmaning tannarxini hisoblang 
3. Agar firma xaridorlarga sotish bahosiga zarur foydaning 25 % ini 
qo‘shadigan bo‘lsa, har bir buyurtma uchun sotish narxini hisoblang. 
4 -yil 31 dekabrida «Materiallar» scheti bo‘yicha qoldiq 
12 
4 -yil 31 dekabrida «Tugallanmagan ishlab chiqarish» scheti bo‘yicha qoldiq 
3 
4 -yil 31 dekabrida «Tayyor mahsulot» scheti bo‘yicha qoldiq 
6 
Xarid qilingan asosiy va bilvosita materiallar 
150 
Ishlab chiqarishda foydalanilgan asosiy materiallar 
145 
Ishlab chiqarishda foydalanilgan yordamchi materiallar 
10 
Ishlab chiqarishda bevosita foydalanilgan asosiy mehnat 
90 
Mehnatga bilvosita xarajatlar 
30 
Amortizatsiya – uskunalar, binolar 
19 
Turli bo‘limlarning boshqa ishlab chiqarish xarajatlari 
9 
Mehnatga bevosita xarajatlarning 70 % sifatida taqsimlangan ishlab chiqarish ustama 
sarflari 
? 
Tugallangan mahsulot tannarxi 
294 
Sotish hajmi 
400 
Sotilgan mahsulot tannarxi 
292 
Shu ma‘lumotlarga asoslanib, jurnal provodkasini tayyorlang. Har bir 

---

85 
provodka uchun: 
1. Har bir provodkani tasdiqlaydigan, eng mos hujjat nomini aniqlang; 
2. Har bir provodka uchun jurnalda muomala mazmunini bayon qiling, agar 
mavjud bo‘lsa. 
6-6. Tuttle kompaniyasi mahsulot tannarxini kalkulyatsiyalashning 
buyurtmalar usulidan foydalanadi. Ishlab chiqarish ustama xarajatlari rejadagi 
koeffitsient (u bevosita ishlab chiqarish mehnatining har bir soati 2,5 sh.b. ni 
tashkil qiladi) yordamida taqsimlanadi. «Tugallanmagan ishlab chiqarish» va 
«Tayyor mahsulot» schyotlari bo‘yicha bosh va oxirgi qoldiq 0 ga teng. Bir yil 
ichida ishlab chiqarilgan mahsulotning hammasi sotib bo‘lingan. Bundan tashqari, 
sizga quyidagi ma‘lumotlar berilgan: 
Bevosita mehnat qilingan soat 
50 000 
Foydalanilgan asosiy materiallar 
50 000 
sh.b. 
Asosiy ishlab chiqarish mehnat xarajatlari 
100 000 
sh.b. 
Bilvosita mehnat xarajatlari 
25 000 
sh.b. 
Foydalanilgan yordamchi materiallar 
10000 
sh.b. 
Ijara to‘lovi - imorat va uskunalarga 
50 000 
sh.b. 
Boshqa ishlab chiqarish ustama sarflari 
50 000 
sh.b. 
Sotilgan mahsulot tannarxi 
275 000 
sh.b. 
Qayta taqsimlangan va taqsimlanmagan ishlab chiqarish ustama sarflari yil 
oxirida to‘liq «Sotilgan mahsulot tannarxi» schetiga o‘tkazilib, hisobdan 
chiqarildi. 
Talab qilinadi: 
1. Taqsimlangan ishlab chiqarish ustama sarflarini aniqlang. 
2. Qilingan ishlab chiqarish ustama sarflarini aniqlang. 
3. Yuqorida sanab o‘tilgan faktlar bo‘yicha to‘la taqsimlanmagan yoki qayta 
taqsimlangan ishlab chiqarish ustama xarajatlari schetlarni yopish bo‘yicha aks 
ettirish uchun jurnal provodkalarini tayyorlang. 
6-7. Sharman Manufacturing Company kompaniyasining bosh jurnalidagi 
ba‘zi schetlarda 1yil 31 yanvarda quyidagi ma‘lumotlar berilgan. 
Schetlar to‘liq bo‘lmagan, kompaniya buxgalteri oshxonada 31 yanvar 

---

86 
1yilda ovqatlangandan so‘ng oshqozon yarasi bo‘yicha shoshilinch tashrix 
o‘tqazdi. Moliya bo‘limining boshlig‘i, qadrdon do‘stingiz sizga quyidagi to‘la 
bo‘lmagan schetlarni va ba‘zi qo‘shimcha ma‘lumotlarni berdi.