60
tannarxini aniqlash quyidagicha amalga oshiriladi:
Davr boshida materiallar qoldig’i + Shu davrda xarid qilingan materiallar
- Hisobot davri oxirida materiallar qoldig’i = Ombordan ishlab chiqarishga
berilgan materiallarning tannarxi
Ko‘p korxonalarda materiallarni davriy hisobga olish tizimidan foydalanadi,
chunki u ko‘p miqdorda idora ishlari talab qilmaydi.
Zahiralarni davriy baholash
tizimining asosiy kamchiligi joriy paytda qancha zahira mavjudligi to‘g‘risida
batafsil yozuvlarning yo‘qligidir. Bunday axborot omborda zarur zahiralar
qolmasligiga yo‘l qo‘ymaslik hamda moddiy zahiralarga sarflangan mablag‘ni
nazorat qilish uchun tovar moddiy zahiralarini boshqarishni
samarali yuritishdan
tashqari xaridorlarning talablarini tezkorlik bilan inobatga olish imkonini bergan
bo‘lar edi.
Bunday axborotni ta‘minlaydigan tizim, zahiralarni
uzluksiz hisobga olish
tizimi deb ataladi.
Bunday tizimda material zahiralarini xarid qilish va ishlab chiqarishga berish
to‘g‘risida muntazam yozib borish yo‘li bilan zahiralarning uzluksiz hisobi
ta‘minlanadi. Natijada hisobot yili davomida
mahsulot ishlab chiqarishga
sarflangan xarajatlar va zahiralar miqdori aniq bo‘ladi.
4.3. Ishlab chiqarishga berilayotgan materiallarning qiymatini baholash
Moddiy zahiralarni baholash quyidagi usullardan birini qo‘llash orqali
amalga oshiriladi
7
:
1. Yalpi identifikatsiyalash usuli;
2. LIFO usuli (Last-in, first-out LIFO);
3. O‘rtacha qiymat usuli (Average-cost AVECO);
4. FIFO usuli (First-in, first-out FIFO);
5. NIFO usuli (next-in, first-out NIFO );
6. Me‘yoriy qiymat usuli.
Yalpi identifikatsiyalash usuli – materiallar zahiralarini
baholashning bu
7
Management Accounting for Business Decisions, 2
Do'stlaringiz bilan baham: 
