O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

2. Ma’ruza mashg’ulotlari

1-jadval

№	Ma’ruzalar mavzulari	Dars soatlari hajmi
2-semestr
1	Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli	2
2	Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Sharq falsafasi	2
3	Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: G‘arb falsafasi	2
4	Borliq – falsafa kategoriyasi	2
5	Bilish nazariyasi, yo‘nalishlari va asosiy muammolari	2
6	Falsafaning metod, qonun va kategoriyalari	2
7	Tarixiy jarayonda jamiyatning madaniy va ma’naviy qadriyatlari. Jamiyat va tarix falsafasi	2
8	Falsafiy antropologiya (Inson falsafasi)	2
9	Globallashuv va global muammolarning falsafiy jihatlari	2
10	Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari. Tushuncha tafakkur shakli sifatida	2
11	Mulohaza. Xulosa chiqarish	2
12	Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari	2
13	Etika: ”Etika” fanining predmeti va jamiyat hayotidagi ahamiyati	2
14	Nikoh va oilaning axloqiy asoslari, uning yoshlar tarbiyasidagi o‘rni	2
15	Axloqiy madaniyat va qadriyatlar	2
16	Estetika: Estetikaning predmeti, maqsadi va vazifalari	2
17	Tabiat va texnogen sivilizatsiya estetikasi	2
18	Estetikaning zamonaviy muammolari	2
	Jami:	36

Ma’ruza mashg’ulotlari multimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada akadem guruhlar uchun o’tiladi.

3. Seminar mashg’ulotlar

2-jadval

№	Seminar mashg’ulotlar mavzulari	Dars soatlari hajmi
	2-semestr
1	Falsafa: uning predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli	2
2	Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Sharq falsafasi.	2
3	Sharq va G‘arb mutafakkirlari ijodida olam va odam muammosi	2
4	Ontologik qonun va kategoriyalarning falsafiy tahlili	2
5	O‘zaro aloqadorlik va rivojlanish qonunlari va kategoriyalari	2
6	Bilish metodologiyasi: asosiy tushunchalar	2
7	Til va kommunikatsiya tushunish vositasi	2
8	Jamiyat taraqqiyotining falsafiy tahlili	2
9	Falsafiy antropologiya( Inson haqidagi ta’limot)	2
10	Globallashuvning falsafiy muammolari	2
11	Tushunchalarni shakllantiruvchi mantiqiy usullar	2
12	Mulohaza va xulosa chiqarish	2
13	Argumentlash va bilimlar taraqqiyotining mantiqiy shakllari	2
14	Estetik tarbiyaning turlari va yo‘nalishlari	2
15	Tabiat va texnogen sivilizatsiya estetikasi	2
16	Etika fani predmeti va jamiyat hayotidagi ahamiyati	2
17	Nikoh va oilaning axloqiy asoslari, uning yoshlar tarbiyasidagi o‘rni	2
18	Axloqiy tarbiya va madaniyat uyg‘unligi	2
	Jami:	36

Seminar mashg’ulotlar multimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada har bir akadem. guruhga alohida o’tiladi. Mashg’ulotlar faol va interfaol usullar yordamida o’tiladi, “Keys-stadi” texnologiyasi ishlatiladi, keyslar mazmuni o’qituvchi tomonidan belgilanadi. Ko’rgazmali materiallar va axborotlar multimedia qurilmalari yordamida uzatiladi.

4. Mustaqil ta’lim

3-jadval

№	Mustaqil ta’lim mavzulari	Dars soatlari hajmi
2-semestr
1	Falsafiy dunyoqarashning o’z-o’zini anglashdagi roli	4
2	Dunyoning hozirgi zamon ilmiy manzarasining taxlilida falsafiy tafakkur	4
3	Insoning ma’naviy kamolotida falsafiy dunyoqarashning roli	4
4	Fan ilmiy dunyoqarash shakli	4
5	Bilim inson ma’naviy kamoloti omili	4
6	Tarix falsafasi va falsafa tarixi uyg’unligi	4
7	Globallashuv sharoitida antropologik inqirozning oldini olishning zaruriyati	4
8	Ilmiy va ijtimoiy bashoratning o’zaro aloqadorligi	4
9	Ontologik va munosabatdosh kategoriyalarning uyg’unligi	4
10	Milliy va umuminsoniy qadriyatlar dialektikasi	4
11	Diniy madaniy an’analarning jamiyat taraqqiyotiga ta’siri	2
12	Oila va oilaviy qadriyatlar ma’naviy madaniyatning bosh omili	2
13	Shaxs ma’naviyatining shakllanishiga ijtimoiy muhit va davr ruhining ta’siri	2
14	Sharq va Garb falsafasida inson masalasi	2
15	Tabiatni o’rganishga oid qarashlar tarixi	2
16	Rim klubi faoliyatining falsafiy tahlili	2
17	Jamiyatning ijtimoiy, siyosiy va ma’naviy tizimi	2
18	Ta’lim global muammo sifatida	2
	Jami:	56

Ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalarni, o‘qitishning interfaol usullarini qo‘llash talaba tomondan mustaqil tanlanadi. Talabalarning mustaqil ta’limini tashkil etish tizimli tarzda, ya’ni uzluksiz va uzviy ravishda amalga oshiriladi. Talaba olgan nazariy bilimini mustahkamlash, shu bilan birga navbatdagi yangi mavzuni puxta o‘zlashtirishi uchun mustaqil ravishda tayyorgarlik ko‘rishi kerak.

Mustaqil ta’lim quyidagi shakllarda tashkil etiladi:

– mavzularni normativ-huquqiy hujjatlar va o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish;

– mavzular bo‘yicha referat tayyorlash;

– seminar va amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish;

– ilmiy maqola va tezislarni tayyorlash;

– fanning dolzarb muammolarini qamrab oluvchi loyihalar tayyorlash;

– nazariy bilimlarni amaliyotda qo‘llash;

– amaliyotdagi mavjud muammolarning echimini topish;

– o‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha asosiy ilmiy adabiyotlarga annotatsiya yozish va boshqalar.
5. Fan bo’yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish me’zonlari

Nazorat turlari

1. Ushbu semestrda fandan talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish orqali amalga oshiriladi.

2. Oraliq nazorat semestrning 12-haftasida talabaning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baholash maqsadida o‘quv mashg‘ulotlari davomida 1 marta o‘tkaziladi.

3. Talabaning seminar mashg‘ulotlari va mustaqil ta’lim topshiriqlarini bajarishi, shuningdek uning ushbu mashg‘ulotlardagi faolligi fan o‘qituvchisi tomonidan baholab boriladi. Baholash III-bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida quyidagicha amalga oshiriladi:

Mashg‘ulot turi	Baholashlar soni
Seminar	4 marta og’zaki so’rov, 2 marta test bilan va guruhiy (interfaol metodlar) orqali baholanadi
Mustaqil ta’lim	1 marta (referat)

4. Talabani oraliq nazorat turi bo‘yicha baholashda 3 ta nazariy savolga yozma ish javobi bahosi (III-bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida) hamda uning o‘quv mashg‘ulotlari davomida olgan baholari o‘rtachasi hisoblanib yaxlitlab qo‘yiladi.

5. Yakuniy nazorat turi semestr yakunida ushbu fan bo‘yicha talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarini o‘zlashtirish darajasini aniqlash (III-bo‘limda nazarda tutilgan mezonlar asosida) maqsadida 3 ta savol berish orqali yozma shaklda o‘tkaziladi:

1 savol: nazariy

2 savol: nazariy

3 savol: nazariy

Yakuniy nazorat turini o‘tkazish ushbu shakli kafedra tomonidan belgilangan.

Talabalar bilimini baholash me’zonlari

Talabalarning bilimi quyidagi mezonlar asosida:

talaba mustaqil xulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 5 (a’lo) baho;

talaba mustaqil mushohada yuritadi, olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 4 (yaxshi) baho;

talaba olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) mohiyatni tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda — 3 (qoniqarli) baho;

talaba fan dasturini o‘zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega emas deb topilganda — 2 (qoniqarsiz) baho bilan baholanadi.

Talabalar bilimini baholashda umumiy qoidalar

1. Talabalar bilimini baholash 5 baholik tizimda amalga oshiriladi.

2. Yakuniy nazorat, fakultet dekani tomonidan ishlab chiqilgan (o‘quv ishlari bo‘yicha prorektor tasdiqlagan) Yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish jadvaliga muvofiq o‘tkaziladi.

3. Yakuniy nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimini baholash o‘quv mashg‘ulotlarini olib bormagan professor-o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi.

Tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchi yakuniy nazorat turini o‘tkazishda ishtirok etishi taqiqlanadi.

4. Agar ta’lim sifatini nazorat qilish bo‘limi tomonidan nazorat turlarini o‘tkazilish tartibi buzilganligi aniqlangan hollarda, o‘tkazilgan nazorat turlarining natijalari bekor qilinishi hamda tegishli nazorat turi qaytadan o‘tkazilishi mumkin.

5. Talaba tegishli fan bo‘yicha yakuniy nazorat turi o‘tkaziladigan muddatga qadar oraliq nazorat turini topshirgan bo‘lishlari shart.

6. Oraliq nazorat turini topshirmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo‘yicha «2» (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba yakuniy nazorat turiga kiritilmaydi.

Yakuniy nazorat turiga kirmagan yoki kiritilmagan, shuningdek ushbu nazorat turi bo‘yicha «2» (qoniqarsiz) baho bilan baholangan talaba akademik qarzdor hisoblanadi.

7. Talaba uzrli sabablarga ko‘ra oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turiga kirmagan taqdirda ushbu talabaga tegishli nazorat turini qayta topshirishga fakultet dekanining farmoyishi asosida ruxsat beriladi.

8. Talaba oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turini birinchi marta qayta topshirishdan o‘ta olmagan taqdirda, fakultet dekani tomonidan komissiya tuziladi. Komissiya tarkibi tegishli fan bo‘yicha professor-o‘qituvchi va soha mutaxassislari orasidan shakllantiriladi.

Ikkinchi marta oraliq va (yoki) yakuniy nazorat turini o‘tkazish va talabani baholash mazkur komissiya tomonidan amalga oshiriladi.

9. Berilgan muddat davomida mavjud bo‘lgan qarzdorlikni topshira olmagan talaba bo‘yicha fakultet dekani bildirgi bilan oliy ta’lim muassasasi rektorini (boshlig‘ini, filial direktorini) xabardor qiladi va ushbu talaba rektor (boshliq, filial direktori) buyrug‘i asosida kursdan qoldiriladi.

10. Talaba baholash natijasidan norozi bo‘lgan taqdirda, baholash natijasi e’lon qilingan vaqtdan boshlab 24 soat davomida apellyatsiya berishi mumkin. Talaba tomonidan berilgan apellyatsiya fakultet dekani tomonidan tashkil etiladigan Apellyatsiya komissiyasi tomonidan 2 kun ichida ko‘rib chiqiladi. Talabaning apellyatsiyasini ko‘rib chiqishda talaba ishtirok etish huquqiga ega. Apellyatsiya komissiyasi talabaning apellyatsiyasini ko‘rib chiqib, uning natijasi bo‘yicha ushbu semestrda fanni o‘zlashtirgani yoki o‘zlashtira olmagani ko‘rsatilib qaror qabul qiladi, qarorni fakultet dekani va talabaga etkazilishini ta’minlaydi.

11. Nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimi «3» (qoniqarli) yoki «4» (yaxshi) yoxud «5» (a’lo) baho bilan baholanganda, nazorat turini qayta topshirishga yo‘l qo‘yilmaydi.
6. Asosiy va qo’shimcha o’quv adabiyotlar hamda axborot manbalari

Asosiy adabiyotlar

1. Falsafa. Ahmedova M. taxriri ostida-T UFMJ 2006

2. Falsafa. Mamashakirov S. Tahriri ostida- T: SHarq 2005

3. SHermuxamedova N.A. Falsafa.-T.: Noshir, 2012. -1207 b.

4. SHermuxamedova N.A. Gnosiologiya-bilish nazariyasi-T: Noshir, 2009

5. SHermuxamedova N.A. Falsafaga kirish-T: Noshir, 2012. -320b.

6. SHermuxamedova N.A. Borliq va rivojlanish falsafasi-T Noshir 2013. 720b

7. SHermuxamedova N.A. Inson falsafasi-T: Noshir 2017. 460b

8. Izzetova E. Po‘latova D. Filosofiya.-T: SHarqshunoslik. 2012. 460 b

9. SHaripov M. Fayzixo‘jaeva D. Mantiq-T : Universitet. 2007.

Qo‘shimcha adabiyotlar

1. Mirziyoev SH.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. T.: O‘zbekiston, 2016. -53 b.

2. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan quramiz. T.: O‘zbekiston, 2017 -484 b.

3. Mirziyoev SH.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. T.: 2017. -28 b.

4. Karimov I.A. Asarlar to‘plami. 1-24 jildlar.- T.: O‘zbekiston, 1996-2016.

5. Karimov I.A. YUksak ma’naviyat – engilmas kuch. 2-nashr –T.:Ma’naviyat, 2016, -176 b.

6. Gunnar Skirbekk, Nils Gilge. A history of Western Thought. Scandinavian University Press. 11 New Fetter Lane, London, EC4P 4EE. 2001. P-l-4

7. K. S.Guttenplan. J.Hornsby. C. Janavay. Reading philosophy. Blackwell Publishers Ltd. UK. 2003. P - 341.

8. Jaspers. The origin and goal of history. New Haven and London. Yale University Press. 1965. P - 77. (P - 19)

9.A.Fitrat. Tanlangan asarlar -T.: Ma’naviyat, 2010-301 b.

10. Abu Nasr Forobiy. Fozil odamlar shaxri.-T.:YAngi asr avlodi, 2016.-3186.

11. J. Rumiy. Ichingdagi ichingdadur.-T.: YAngi asr avlodi, 2016.-272 b.

12. A.Mamanov. Milliy mentalitet: xususiyatlar va omillar, S.: «Zarafshon»-2015.-155 b.

13. Aristotel. Sochineniya V 4-x tomax. -M.: 1975. ch.1. Asmus V. Antichnaya filosofiya. -M.: 1999.

14. Abu Ali ibn Sino tugilgan kunining 1000 yilligiga bagishlangan makolalar to’plami. -T.: Fan nashriyoti, 1980.198 b.

15. Allayarova S. Badiiy ijod germenevtikasi - T.: Universitet, 2011.

16. Allayarova S.N. Falsafiy germenevtikaning metodologik jixatlari. Fals.fan. nomz. Diss. -T.: Universitet, 2010.

17. Axborotlashuv va jamiyat ma’naviyati. Ilmiy makolalar tuplami - T.: “Iqtisodiyot” - 2013 136 6.

18. Bekmurodov M. Uzbek mentaliteti -T.: YAngi asr avlodi, 2004.-23 b.

19. Bozarov D. Sinergetik paradigma. -T.: Tafakkur, 2010. -1606.

20. YOkubova M. Jamiyat axborotlashuvning falsafiy asoslari. Fals.fan. nomz. Diss. -T.: Universitet, 2007.

21. YOkubova M. Fan axborotlashuvining jamiyat rivojidagi o‘rni- T.:”Star - Poligraf", 2010.-180 b.

22. Juraev N. Tarix falsafasining nazariy asoslari. - T.: Ma’naviyat, 2008. -560 b.

23. Madaeva SH. Milliy mentalitet va demokratik tafakkur. -T.: Falsafa va huquq, 2007.

24. Mamashokirov S., Usmanov E. Barkaror tarakkiyotning ekologik xavfsizlik masalalapari. -T.: Fan, 2009.

25. Musaev F. Demokratik davlat kurishning falsafiy xukukiy asoslari. -T.: Uzbekiston. 2007.

26. Otamurodav S. Globallashuv va millat. - T.: YAng i asr avlodi. 2008.

27. Ochildiev A. Milliy goya va millatlararo munosabatlar. - T.: Uzbekiston. 2004.

28. Ochilova B. Milliy-ma’naviy yuksalishda meros, kadriyatlar va vorisiylik. -T.: Istiqlol, 2009.

29 Plutarx. Saylanma. Z.A’lam va Urfon Otajon tarjimasi. - T.: Yangi asr avlodi, 2006.

30 Soifnazarov I. Kurs leksiy po filosofii. - T.: TDIU, 2004.

31 Sirojiddinov I. Mirzo Ulugbek dunyosi.-T.: “SHark”-2015.108 b.

32 Kaxxorova SH. Global ma’naviyat-globallashuvning goyaviy asosi.- T.:Tafakkur, 2009. -670 b.

33 Kurbonova L. Borlik falsafasi. -Andijon: ADU, 2009

34 Kurbonova L. Inson falsafasi. -Andijon: ADU, 2009

35 Xayitov SH., Xayitova K., Ziyautdinova X. Falsafa asoslari. Albom sxema. -T.: Alisher Navoiy nomidagi Uzbekiston Milliy kutubxonasi, 2009.

36 Choriev A. Inson falsafasi. -Toshkent.: O ’FMJ, 2006.

37 Uzbekiston : dinlararo xamjixatlik - tinchlik garovi.-T.:2005.

38 Shermuxamedova N. Falsafa va fan metodologiyasi - T.: Axborot texnologiyaiari, 2008.

39 SHermuxamedova N.A. Fan falsafasi. -T.: Noshir, 2017. -3606

40 SHermuxamedova N.A. Texnika falsafasi. -T.: Universitet, 2017. - 420 b

Internet saytlari:

1. www.Ziyonet.uz

2. www.faylasuf.uz