O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi

Teskari trigonometrik funksiyalar.

Agar trigonometrik funksiya berilgan bo‘lsa, w – o‘zgaruvchi unga teskari funksiya bo‘lib, u z ning arksinusi deyiladi va bunday yoziladi . Xuddi shuningdek, .

a)

desak, unda

Xuddi shuningdek

Teskari trigonometrik funksiyalar ln ga bog‘liq bo‘lganligi uchun ular ham ko‘p qiymatli funksiyalardir.

5-misol.Arcsin 2 ning barcha qiymatlarini hisoblang.

Yechilishi.

6-misol.Arctgning barcha qiymatlarini toping.

Yechilishi.kasrning maxrajini komplekslikdan ozod qilib, uning moduli va argumentini topamiz:

U holda

Agar E kompleks sohada funksiya berilgan bo‘lib, bu sohaning biror nuqtasidagi argument va funksiya orttirmalari quyidagicha bo‘lsin: .

1-ta’rif. Agar har qanday yo‘l bilan nolga intilganda nisbat faqat birgina aniq limitga intilsa, u limitning qiymati funksiyaning nuqtadagi hosilasi deyiladi va yoki kabi belgilanadi, demak

(1)

yoki bo‘lgani uchun (1) ni quyidagicha yozish mumkin:

(2)

chunki

bunda

2-ta’rif. Agar funksiya nuqtada hosilaga ega bo‘lsa, uni bu nuqtada differensiallanuvchi yoki monogen funksiya deyiladi.

1-ta’rifdan ko‘rinadiki, agar nuqtada hosilaga ega bo‘lsa, (1) limitining qiymati nolga qaysi yo‘l bilan intilishiga bog‘liq emas. Demak, biz nuqtani nuqtaga parallel holda ham intiltirishimiz mumkin. Bu holda bo‘ladi (1 a) rasm).

(3)

Xuddi shuningdek nuqta ga Oy ga parallel holda intiltirsak bo‘ladi va (2) dan ushbu kelib chiqadi (1 b –rasm).

(4)

(3) va (4) lardan ushbu tenglamalarni hosil qilish mumkin

(5)

(5) Koshi-Riman shartlari.

Teorema.funksiya nuqtada differensiallanuvchi bo‘lishi uchun funksiyalar da differensiallanuvchi va Koshi – Riman shartlarining bajarilishi zarur va yetarlidir.

7-misol.hosilaga egaligi yoki ega emasligini toping.

Yechilishi.Koshi-Riman shartlarini tekshiramiz.

. Demak, bu funksiya hosilaga ega.

yoki