O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

ALGORITM: O'sish bo'yicha tartiblash algoritmi tuzilsin.
Berilgan N elementdan tashkil topgan massiv A. Ushbu algoritm massiv elementlarini o'sish bo'yicha tartiblash uchun xizmat qiladi. I massiv indeksi.

1. 
   Repeatfor I = 1, 2, , N-l
   

Begin
Repeat for J = I + 1, I + 2, , N
Begin
IF (AfJlTEMP <- AfllAfll<- AfJlAfJl<-
TEMP
End
End
End

2. 
   END.
   

ALGORITM: Ikkita massivni birlashtirish.
M va N o'lchamlarga ega tegishli ravishda ikkita A va V massiv elementlari tartiblangan holda berilgan. Ush bu algoritm S massiviga A va V massivini tartiblangan holda birlashtirib saqlangan, o'lchami M + N. I, J, K massiv indekslari.

1. 
   I <- 1 J <- 1
   

K <- 1

2. 
   Repeat While ((I < M) AND (J < N))
   

Begin
IF (Aril
CfKl<- AfllI <— I + 1
End
ELSE
Begin
CfKl<- BfJl J <- J + 1
End
K <- K + 1
End

3. 
   IF (I > M) THEN
   

Begin
Repeat While (J < N)
Begin
CfKl<- BlJlJ <- J + 1 K <- K
+ 1
End
End
ELSE
Begin
Repeat While (I < M)
Begin
CfKl<- AfllI <— I + 1 K <­K + 1
End
End

4. 
   END.
   

ALGORITM: Matritsalarni bir-biriga ko'paytirish.
Berilgan ikkita matritsa A o'lchami MxN va V o'lchami PxQ. Mazkur algoritm S matritsaga A va V matritsalarni ko'paytirmasini saqlaydi
(MxQ

1. 
   STEP 2
   
2. 
   STEP 3
   

o'lchamli). I, J, K massiv indekslari.

1. 
   IF n * p THEN Begin
   

Write —Matrix multiplication not possible” goto step 3
End

CfI,Jl<- CfI,Jl+ (AfI,KlX BfK,Jl)

End
End

2. 
   END.
   

STEP N + 1 SN
STEP N + 2 UNTIL(Condition)
STEP N + 1 SN
STEP N + 2 UNTIL(Condition)
Blok-chizmalarga misollar.
Quyidagi blok-chizmada Selsiy bo'yicha temperaturani Farengeyt bo'yicha gradusga °F q g- x °C Q 32.0 formulasi yordamida o'tkazish.

1. 
   rasm. Selsiy bo'yicha temperaturani Farengeyt bo'yicha gradusga °F q g- x °C Q 32.0 formulasi yordamida o'tkazish.
   

Quyidagi blok-chizmada R radiusga ega aylananing uzinasi va yuzini topish blok chizmasi tuzilgan.

2. 
   rasm. R radiusga ega aylananing uzinasi va yuzini topish blok chizmasi.
   

Quyidagi blok-chizmada ikkita sonning vaqtinchalik o'zgaruvchidan foydalanib joyini almashtirish aks etilgan.

3. 
   rasm. Ikkita sonning vaqtinchalik o' zgaruvchidan foydalanib joyini almashtirish.
   

Quyidagi blok-chizmada ikkita sonning vaqtinchalik o'zgaruvchidan
foydalanmay joyini almashtirish aks etilgan.

4. 
   
   Boshlash
   
   

rasm. Ikkita sonning
vaqtinchalik o'zgaruvchidan
foydalanmay joyini almashtirish.

Yilni kabisa yilligini tekshirish uchun berilgan blok-chizma Chiqarish “yoq” yil kabisa. Agar yil 4ga bo'linsa va 100ga bo'linmasa, yoki yil 400 bo'linsa bu kabisa yili. Bu yerda MOD qoldiqni aniqlash uchun ishlatiladi.

Quyidagi blok-chizmada uchta son ichidan eng kattasini topish aks etirilgan.


1.6-rasm. Uchta son ichidan eng kattasini topish




Quyidagi blok-chizmada uchta son ichidan eng kattasini topish boshqa versiyasi aks etirilgan.

11.6-rasm. Uchta son ichidan eng kattasini topishni boshqa versiyasi.

Quyidagi blok-chizmada Kvadrat tenglamani yechimini blok-chizma ko'rinishida keltirilgan.

Boshlash

D=B*B-4*A*C

Xaqiqiy va teng ildizlari

X1=(-B+^D)/(2.0*A)
X2= (-B+VD)/(2.0*A)
Y1=0
Y2=0

Tamom


11.7-rasm. Uchburchak
yuzini va uni turini (teng
tomonli, teng yonli, har
hil tomonli) aniqlash
algoritmiQuyidagi blok-chizmada uchburchak yuzini va uni turini (teng tomonli, teng yonli, har hil tomonli) aniqlash algoritmi keltirilgan.

keltirilgan (+, *, /).

11.8-rasm. blok-chizmada sodda kalkulyatorning algoritmi <sup>42


42</sup> Dixsit J.B. —Fundamentals of computer programming and IT” 2011. 169 p.



Quyidagi blok-chizmada sonlarni ko'paytirish jadvalini chiqarish algoritmi keltirilgan.

11.9-rasm. Sonlarni ko'paytirish jadvalini chiqarish algoritmi

Quyidagi blok-chizmada birinchi N sonlar yig'indisini topish algoritmi
keltirilgan.

Quyidagi blok-chizmada sonlarni faktorialini aniqlash algoritmi keltirilgan.


11.11-rasm. Sonlarni faktorialini aniqlash algoritmi⁴³.


⁴³ Dixsit J.B. —Fundamentals of computer programming and IT” 2011. 171 p.



Quyidagi blok-chizmada fibonachi ketma-ketligidagi sonlarni chiqarish algoritmi keltirilgan.

12. 
    rasm. Fibonachi ketma-ketligidagi sonlarni chiqarish algoritmi.
    

Nazorat savollari

1. 
   Algoritm nima?
   
2. 
   Dasturning dizayin vositalariga nimalar kiradi?
   
3. 
   Sodda dasturlarni algoritmlari qanday ishlab chiqiladi?
   
4. 
   Algoritm: massiv elementlarini yig'ndisi qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Algoritm: massiv elementlar ichidan eng kattasini qanday topiladi?
   
6. 
   Chiziqli algoritm qanday ifodalanadi?
   
7. 
   Tarmoqlanuvchi algoritm qanday ifodalanadi?