O’zbekiston respublikasi o’liy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

Sertifikatlashtirish tizmalari (sxemalari) 
Sertifikatlashtirish bo’yicha ISO tarkibidagi kumita tomonidan tayyorlangan 
xujjatda uchinchi tomon taraftga oshiriladigan sertifikatlashtirishning to’qqizta 
sxemasi berilgan bulib, res’ublikamizda xam aynan shu 8 ta sxema tadbiq etilgan: 
Birinchi sxema. Bu sxema bilan faqat maxsulot namunalari turlarini 
standartlar talablariga muvofiqligini maxsus tasdiqlangan sinov tashkilotlarida 
sinovdan o’tkaziladi. Bu xildagi sertifikatlashtirishda sinovga taqdim etilgan 
namunani belgilangan talablarga muvofiqligi tasdiqlanadi, xalos. Bu yil uzining 
soddaligi va unga ko’p xarajat talab qilmasligi tufayli milliy va xalqaro savdo 
munosabatlarida muayyan darajada tarqalgan. 
Ikkinchi sxema. Bu sxemada maxsulotning namuna turlarini maxsus 
tasdiqlangan sinov tashkilotlarida sinovdan utkazilib, sungra uning sifatini savdo 
shaxobchalaridan vaqti-vaqti bilan olinadigan namunalar asosida nazorat qilib 
boriladi. Bu usul taqdim etilgan namunalar sifatini baxolash bilan seriyali 
chiqayotgan maxsulotning sifatini xam baxolash imkonini beradi. Usulning 
afzalligi uning soddaligidadir. Uning kamchiligiga esa nazorat sinovlar natijasiga 
qarab, agar maxsulot standart talablariga nomuvofiqligi aniqlanilsa, baribir uni 
savdo shaxobchalaridan chiqarib tashlash mumkin bo’lmaydi yoki uni chiqarib 
tashlash uchun birmuncha qiyinchiliklar tug’iladi. 
63 

---

Uchinchi sxema. Maxsulot namunalarining turlarini maxsus tasdiqlangan 
sinov tashkilotlarida o’tkazish, so’ngra sotuvchi yoki iste’molchiga yubormasdan 
turib vaqti-vaqti bilan namunalarning tekshiruvini nazorat qilishga asoslanadi. 
Ikkinchi sxemadan farqlanuvchi tomoni shuki maxsulot savdo shaxobchalariga 
tushmasdan turib, sinov nazorati o’tkaziladi va standartga muvofiqligi aniqlansa, 
maxsulotning iste’molchiga junatilishi to’xtatiladi.