O'zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

6. Gaz alangasida payvandlash

Bu usulda zagatovkalarni payvandlash joylari koʻp alanganing gorilka yordamida yuqori plastik holga kelguncha yoki suyuqlanguncha qizdiriladi. Keyin zagatovkalarpnevmatik yoki gidravlik qurilma vositasida oʻqlari boʻylab bir biriga 15-25 MPa bosim bilan qisiladi, bunda ular atomlar aro bogʻlanib payvandlanadi.

Bu usuldan gaz ,neft quvurlari, relslar, vallar kabi zagatovkalarni uchma uch payvandlashda foydalaniladi. Bu usulning kamchiligi qurilmaning murakkabligi, ish unumining pastligidir.
7. Bosim ostida payvandlash
Payvandlashning bosim ostida va eritib payvandlash usullari bor. Bosim ostida payvandlashda metall plastik holatga keltirib biriktiriladi. Biriktiriladigan joyga tashqi kuch taʼsir ettiriladi. Bunday payvandlash mexanik, kimyoviy mexanik va elektr mexanik usullarga boʻlinadi. Kontakt payvand nuqtaviy payvandlash usullari ham bor. Eritib payvandlashda biror issiqlik manbai taʼsirida buyumning payvandlanadigan joylari va payvand chiviq suyuqlanish holatiga keltiriladi . Bu usulning kimyoviy elektrokimyoviy va elektr yoy usullari bor. Kimyoviy usul gaz va termit hillariga boʻlinadi. Payvandlash vaqtida sodir boʻladigan oksidlanish reaksiyasi choketallarning tarkibiy elementlarini kuydiradi.
Natijada metalning kimyoviy tarkibi oʻzgaradi va payvanad borikmaning mexanik xossalari pasayadi. Shuning uchun payvandlash texnikasida eritib yopishtiriladigan metalldagi foydali aralashmalarni kuyishdan unga azot va kislorod kirishidan saqlaydigan payvand birikmalaridan foydalaniladi. Mis, gaz payvandda buyumlarning payvandlanish xususiyatini yaxshilaydigan va ularni atrofdagi muhit tasiridan saqlaydigan flyus yoki maxsus qoplamalardan foydalaniladi va gaz himoya usullari qoʻllaniladi. Termik usulda detallarning biriktiriladigan sirtini suyuqlantirib termik metall bilan yaxlit quyma chok hosil qilinadi. Elektrokimyoviy usulda payvandlash zonasi vodorod aralashmasi bilan oʻraladi. Natijada eritib yopishtiriladigan metall atrofdagi muhitning kimyoviy tasiridan saqlanadi. Payvandlash zoʻnasini argon geliy yoki korbanat angidrid gazi bilan himoya qilish usuli keng qoʻllaniladi. Elektr yoyi bilan payvandlashda buyumlarning payvandlanadigan joylari elektr yoyi bilan eritib biriktiriladi. Bu usul eruvchan elektrodli va erimaydigan elektrodillixlorga boʻlinadi. Bunday payvandlash qoʻlda va avtamatik tarzda bajariladi.