Ozbekistоn Respublikasi Оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi


Кумуsh йодид золини олиsh


Download 2.22 Mb.
bet89/96
Sana17.06.2023
Hajmi2.22 Mb.
#1522607
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   96
Bog'liq
1161 4.kampakt disk

Кумуsh йодид золини олиsh.
Керакли асбоб ва реактивлар: 6 дона конуссимон колба ; 20 мл ҳажмли 2 дона пипетка 0,1 мл бo`линмалик; 0,05 м KJ ва 0,5 м AgNO3 eритмалари.
Кумуsh йодидни ҳосил бo`лиsh реакtsиyaси:
AgNO3 + KJ  AgJ + KNO3
AgJ амалда сувда eримайди. Коллоиднинг зарyaди, коллоид олиshда ортиqchа олинган ионнинг зарyaди иshораси билан аниqланади. Бу айтилганларга амал qилган ҳолда, AgJ золи зарраchаларининг ҳар хил зарyaдлисини олиsh мумкин. AgNO3 ортиqchа миqдорда олинса, ундан ҳосил бo`ладиган AgJ коллоид зарраchалари мусбат зарyaдли бo`лади, chунки бу ҳолда yaдрога Ag+ ионлари танланиб адсорбtsиланади.
Худди shу йo`л билан KJ ни ортиqchа миqдорда олиб, манфий зарyaдланган зарраchаларни олиsh мумкин.
AgNO3 ни ортиqchа миqдорда иshлатганда AgJ yaдросига Ag+ ионлари адсорбtsиланади:

{ [AgJ]m.nAg+ (n-x) NO3-}x+ , xNO3-


KJни ортиqchа олганда миtsелла формуласи qуйидаги куриниshни олади:
{ [AgJ]m.nJ- (n-x) K+}x-. xK+
Иshнинг бажарилиshи:
Тажриба 1. 3 дона конуссимон колбага пипетка yoрдамида 0,05 М КJ eритмасидан 20мл дан qуйилади, сo`нгра силкитиб тo`рган ҳолда, бyuретка yoрдамида, секин аста биринchи колбага 16 мл, иккинchисига 18 мл ва уchинchисига 20 мл 0, 05 М AgNO3 eритмаси qo`shилади.
Тажриба 2.
Биринchи тажрибада олдин KJ олинган бo`лса, бу тажрибада аввал 20мл AgNO3нинг eритмаси олиниб уларни устига KJ eритмасидан 16, 18 ва 20мл дан qo`shилади.
Филтр qоғоз qирqими yoрдамида (yoки eлеторофоретик зонд yoрдамида) qайси ҳолда зарраchалар мусбат ва qайси ҳолда манфий зарyaдланиshи аниqланади.
Назорат уchун саволлар ва маshклар.
1.Коллоид зарраchалар qандай тузилганq
2.Темир (III)-гидроксид, миsh`yaк (III)-сул`фид, qумуsh бромид золларининг тузилиsh схемаларини chизиб беринг.
3.Кумуsh хлориднинг коллоид eритмасини ҳосил qилиsh уchун 25 мл 0,02н КСl eритмаси 125 мл 0,005н AgNO3 eритмаси билан аралаshтирилади. Ҳосил qилинган золнинг yaдроси, гранула ва миtsелла формулаларини yoзинг.
4.0,02 л 0,01н KJ eритмасига 0,028 л 0,005н AgNO3 eритмаси qo`shиб AgJ золи ҳосил qилинган. Бу золнинг зарраchаси мусбат зарyaдлими yoки манфий зарyaдлимиq SHу коллоид система миtsелласининг формуласини yoзинг.
5.Алyuминий хлорид тузи eритмасига мo`л миqдорда водород сулфид yuбориб, As2S3 нинг золи ҳосил qилинган. Бу золнинг зарраchаси мусбат зарyaдлими yoки манфий зарyaдлимиq Коллоид система миtsелласининг формуласини yoзинг.
6.0,008н КВr ва 0,009н AgNO3 eритмаларидан баравар ҳажмда аралаshтириsh натижасида qумуsh бромид золи ҳосил qилинган. SHу зол зарраchасининг зарyaди ва миtsелласининг формуласини yoзинг.
7 Pb(NO3)2 нинг 0,035 л 0,003н eритмасига 0,0025М KJ eритмасидан qанchа qo`shилганда qo`рғоshин йодид золи ҳосил бo`ладиq SHу зол миtsелласининг формуласини yoзинг.
Qовуshqоqлик.
Кo`пгина лиофоб коллоидларнинг qовуshqоqлиги дисперсион муҳит qовуshqоqлигидан кам фарq qилади. Кумуsh, олтин, платина, миshyaк (III) –сулфиди, кумуsh йодид ва боshqа коллоидларнинг золлари бунга мисол бo`ла олади. Лекин yuqори молекулyaр бирикмалар eритмаларининг qовуshqоqлиги тоза eритувchининг qовуshqоqлигига qараганда бир неchа марта катта бo`лади.
Дисперс системаларнинг qовуshqоqлиги дисперсион муҳит qовуshqоqлигига qараганда ортиq бo`лиshининг сабаби shундаки, бундай системаларда дисперс фаза зарраchалари суyuqликнинг оqимига халал беради. SHунинг уchун ҳам дисперс фаза конtsентраtsиyaсининг ортиshи билан дисперс системанинг qовуshqоqлиги ортади. Бу боғланиsh Eйнshтейн qонуни билан ифодаланади:
= К yoки = (1+К )
бунда ва -мос равиshда коллоид eритма ва тоза дисперсион муҳитларнинг qовуshqоqлиги; -дисперс фазанинг умумий ҳажмдаги ҳажмий улуshи.
Коллоид eритмаларни qовуshqоqлигига характеристика бериsh маqсадида, кo`п холларда нисбий qовуshqоqлик аниqланади. Модданинг абсолyuт qовуshqоqлигини сувнинг qовуshqоqлигига нисбати нисбий qовуshqоqлик дейилади. Ҳар хил суyuqлик уchун иchки иshqаланиsh qиймати турлиchадир. Масалан, eфир, спирт уchун бу катталик киchик бo`либ, глиtsерин ва боshqа мойлар уchун –катта qийматга eга бo`лади.
Коллоид eритмаларнинг qовуshqоqлиги ҳам жуда хилма хилдир. Биз yuqорида та`qидлаганимиздек бу катталик лиофоб коллоидларникида, лиофил коллоидларникига qараганда анchа киchикдир. Коллоид eритмаларнинг qовуshqоqлиги yaна eлектролитларнинг иshтирокига ҳам боғлиq бo`лади.
Qовуshqоqликни аниqлаsh уchун суyuqликларнинг капиллyaрдан o`тиsh тезлиги солиshтирилади.
Суyuqликларни tsилиндрсимон капиллyaрдаги ламинар харакати уchун Пуазейл томонидан берилган eмперик богланиshи мавжуд:
yoки
Бунда, V –капиллyaрдан chикаyoтган суyuqлик ҳажми, м3;
r –капиллyaр радиуси, м;
F –суyuqликни харакатга келтираетган куch,Н;
t –o`тиsh ваqти, сек;
l –капиллyaр узунлиги, м;
Амалда нисбий qовуshqоqликни аниqлаshда V, r, l бир хил qийматга eга бo`лиshи shарт. Демак, тубандаги нисбат o`згармас К деб олинса бo`лади.
К –o`згармас катталик.
Бундан yuqоридаги формула соддалаshади η=KFt ва нисбий qовуshqоqлик уchун тубандаги формула олинади,
;
Бунда Fсtслар сувга тегиshли, η, F ва t лар eса текshирилаyoтган суyuqликка тегиshлидир.
Агар суyuqликлар o`з оғирлиги билан оqиб chиqаyoтган бo`лса ва уларни бир хил устун баландликлари ҳисоб китоб qилинса, босимлар нисбатини зиchликлар нисбати билан алмаshтириsh мумкин. Бунда сув уchун 1 секунддаги qовуshqоqлик коeффиtsиенти 1 Пуаз деб олинади ва qуйидаги формула билан ифодаланади: d ва dc –суyuqлик ва сув уchун олинган зиchлик. Сувни зиchлигини бир деб qабул qилиб, суyuqлик ва сувнинг капиллyaрдан окиб o`тиsh ваqти асосида текshирилаyoтган суyuqликнинг нисбий qовуshqоqлигини yuqоридаги формула оркали аниqлаsh мумкин.

Download 2.22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling