O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi voyaga yetmagan larning huquqlari, majburiyatlari

majburlov choralari
tarbiyaviy 
xususiyatga ega. Sud majburlov chorasini qo'llaganda tarbiyalash 
maqsadini ko'zlashi lozim. Shu bilan birga sud tomonidan 
qo'llanilayotgan ushbu chora majburlov xususiyatiga ega. Bu 
majburlov chorasining faqat sud tomonidan qo'llanishga va
85

---

voyaga yetmagan shaxsning yoki uning qonuniy vakilining 
ixtiyoriga bogliq bo'lm agan holda ijro etilishida ifodalanadi. Bu 
ta'sir chorasining ijrosi davlai hokimiyati organlari tom onidan 
ta ’minlanadi. Shunday qilib majburlov chorasi tuzilishiga ko'ra 
tarbiyaviy 
xususiyatga 
ega 
bo'lsa, 
ijro 
etilishiga ko'ra 
majburiy xususiyatga ega.
Majburlov choralari tuzilishiga ko'ra bir-biridan farqlanadi. 
H ar bir ta 's ir chorasi voyaga yetmaganlami tarbiyalashda o'z 
xususiyatiga 
ega. 
Jinoyat 
kodeksi 
88-moddasiga 
muvofiq 
majburlov chorasining quyidagi turlari mavjud:
l)sud belgilaydigan tartibda aybdor jabrlanuvchidan uzr 
so'rash 
majburiyatini 
yuklash. 
Bu 
majburlov 
chorasi 
jabrlanuvchi oldida sud belgilagan tartibda, sud majlisida, ish 
joyida, ta’lim muassasasi yoki jabrlanuvchi yoxud aybdoming 
yashash joyida amalga oshiriladi. Sud belgilagan hollarda yozma 
shaklda ham uzr so'rashi mumkin. Uzr so'rash og'zaki yoki 
yozma tartibda, shuningdek, yakka tartibda ham amalga 
oshirilishi mumkin;
2
У
yetkazilgan 
zarar 
miqdorini 
qoplash 
majburiyatini 
yuklash. Zaram i qoplash o'z mablag'i hisobidan yoki mehnat 
qilish orqali amalga oshirilishi mumkin. Bu majburlov chorasini 
amalga oshirish tartibi va muddati sud tomonidan belgilanadi. 
Ushbu ta ’sir chorasini qo'llash quyidagi hollarda amalga 
oshirilishi mumkin.:
a) voyaga yetmagan shaxs 16 yoshga to'lgan bo'lsa;
b) yetkazilgan zarar miqdori eng kam oylik ish haqining o'n 
barobaridan 
yuqori 
bo'lmasa, 
uni 
qoplash 
majburiyati 
yuklatiladi. Boshqa hollarda zarar fuqarolik sudiga da’vo 
qo'zg'atish orqali undiriladi. Bu majburlov chorasining jarima 
jazosidan farqi quyidagilarda ko'rinadi:
birinchidan,
ta ’sir chorasi 
sifatida yetkazilgan 
zarar 
miqdorini qoplash yuklatiladi, jarima jazo sifatida taynlanadi;