Intellektual testlar – psixodiagnostika metodlaridan biri bo‗lib, individning aqliy taraqqiyoti
darajasini aniqlab beradi.
Proektiv test motivatsiyaning anglanilmagan to‗liq anglanilmagan shakllarini o‗rganishga
qaratilgan va bu jihati bilan inson psixikasining tobora intim sohasiga kirishning yagona
psixologik metodidir.
«Proektiv» atamasi ilk bor Lourens Fenk tomonidan 1939 yili qo‗llangan. Shuningdek, u
shaxsni tadqiq etishning proektiv metodlari tasnifini ham keltiradi:
1.
Strukturalash metodlari (Rorshaxning siyoh dog‗lari testi, bulutlar testi, uch
o‗lchamli proektsiya testi).
2.
Konstruktsiyalash metodikalari (MAR, olam testi).
3.
Sharhlash metodikalari (SATO, TAT, Rene Jil‘ testi).
4.
To‗ldirish metodikalari (tugallanmagan gaplar, hikoyalar, One assotsiativ testi).
5.
Katapsis metodikalari (psixogramma, proektiv o‗yin).
6.
Ekspressiyani o‗rganish metodikalari (dastxat, muloqot tahlili).
7.
Ijod mahsulini o‗rganish metodikalari (rasmli testlar, yozma ishlar va hokazo).
Psixodiagnostikaning sir saqlash tamoyili – sinaluvchining ruxsatisiz olingan natijalarni e‘lon
qilmaslik, bu birinchi navbatda balog‗at yoshiga etgan odamlarga taalluqlidir. Agar sinaluvchilar
balog‗at yoshiga etmaganlar bo‗lsa hamda psixodiagnostik natijalarni e‘lon qilish uchun ota-
onalar bolalar uchun ma‘naviy va huquqiy mas‘ul bo‗lgan shaxslarning ruxsati bo‗lishi shart.
Psixodiagnostik metodikalarning ilmiy asoslanganlik tamoyilida metodikaga validlik,
ishonchlilik talabi qo‗yiladi, ya‘ni olingan natijalarga to‗liq ishonch imkonini bersin.
Ziyon etkazmaslik tamoyili psixologik tashxis natijalaridan hech qachon tadqiqotda qatnashgan
odamlarga nisbatan zarar etkazish maqsadida foydalanmaslikni bildiradi.
Xulosalarning ob‟ektivlik tamoyili test o‗tkazayotgan odamning sub‘ektiv ustanovkalarga tobe
bo‗lmasligi, test olingan natijalaridan kelib chiqqan holda ilmiy asoslangan bo‗lib, validli va
ishonchli metodika yordamida o‗tkazilgan bo‗lishi shart.
Do'stlaringiz bilan baham: |
