O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus vazirligi namangan davlat universiteti qo’lyozma huquqida

Tajribadan keyingi o’zlashtirish natijalari jadvali

Sinflar	O`quvchi lar soni		Baholar
		5			4		3		2
Tajriba sinfi	15-maktab 38 9-a	Soni		%	Soni	%	Soni	%	Soni	%
		8		17%	20	49%	9	32 %	1	2 %
Nazorat sinfi	11-maktab 38 9-b	6		16%	17	35%	11	41%	4	11%

Tajribadan keyingi o’zlashtirish natijalari diagrammasi

Shu bilan birga tajriba sinfining tajribadan oldingi o’zlashtirish natijalari bilan keyingi natijalarni solishtirib ko’radigan bo’lsak jadval tarzida uning ko’rininshi quyidagicha:

Sinflar	O`quvchi lar soni	Baholar
		5		4		3		2
Tajriba sinflari Tajribadan oldin	15- maktab 38 9-a	Soni	%	Soni	%	Soni	%	Soni	%
		5	13%	15	41%	14	36%	4	10%
Tajriba sinfi tajribadan keyin	15-maktab 38 9-a	8	17%	20	49%	9	32%	1	2 %

Tajriba sinfining tajribadan keyingi va oldingi o’zlashtirish

natijalarining solishtirma diagrammasi

Jadval va diagrammadan ko’rinib turibdiki tajribadan keyin sinfda 5 bahoga o’zlashtiruvchilar soni 3 nafarni tashkil qilib, 6% ga oshgan, 4 bahoga o’zlashtiruvchilar soni 5 nafarni tashkil qilib, 10% ga oshgan. 3 baho o’zlashtiruvchilar soni 5 nafarga kamayib, 10% ijobiy natijaga erishilgan, 2 bahoga o’zlashtiruvchilar soni 3 nafarga kamayib, 6% ijobiy natijaga erishilgan. Umumiy o’zlashtirish samaradorligi esa 54% dan 66% ga ko’tarilgan, yani 12%ga o’sishni kuzatishimiz mumkin. Ushbu o’zlashtirish natijalari tahlilidan xulosa qilib aytishimiz mumkinki, olib borilgan tajriba-sinov ishlari haqiqatdan ham samarali bolib, “Tarix” darslarini interfaol usullar asosida tashkil etish orqali biz o’quvchilarni har tomonlama puxta bilim olishlariga va ularda o’zbek xalqining tarixiy etniografik qadryatlari, milliy-ma’naviy meros tushunchalarini shakllantirishga, ta’lim sifatini oshirishga, mustaqil fikrlashlarini hamda ongli tarzda o’zlashtirishlariga erishishimiz mumkin bo’ladi.

Olingan nazorat ishlari atroflicha tahlil qilindi. Ularning sabablari maxsus yig’ilishlarda o’rganildi. Biz tadqiq etayotgan mavzuning dolzarb ekanligi yana bir bor ma'qullandi. O’tkazilgan tajribalarda biz shoshilmadik. O’z fikrlarimizni aniq dalillarga asoslangan holda ilmiy tadbiq etishga urindik.

Bugungi kunda ta’limda o’zbek xalqining tarixiy etniografik qadryatlari, milliy ma’naviy merosdan foydalanib yoshlarda ijtimoiy dunyoqarashini shakillantirishning pedagogik imkoniyatlari muhim vazifalardan bo’lib turgan ekan, biz asosiy e'tiborni ta'limning shu o’rinlariga qaratdik.

Uning eng qulay uslublarini yaratishga erishdik.

Bunda ta'limdagi eng ilg’or tеxnologiyalardan foydalandik ularni ish jarayonida sinab ko’rdik. Eng mukammalarini tanlab oldik. O’qitish jarayoniga tadbiq etdik.

Umuman olganda, o’tkazilgan tajribalarimizdan ma'lumki, bugungi ta'limda 9-sinf o’quvchilarini ijtimoiy dunyoqarashini shakillantirishda o’zbek xalqining tarixiy etniografik qadryatlari, milliy-ma’naviy merosdan foydalanishning pedagogik imkoniyatlari mavzusi dolzarb ekan, yangicha uslublarini tashkil etish va uyushtirish muhim bo’lib turibdi. Biz kеchiktirmay bu darslar ko’lamini kuchaytirishimiz, darslarda biz tadbiq etgan yangiliklarni joriy etish kеrak, dеb o’ylaymiz. Ana shunda ta'limda kichik bo’lsa ham yangilik yaratgan bo’lamiz. Zero, bugungi davr hamisha izlanishni , faol harakatda bo’lishni har birimizdan talab qilar ekan, yosh avlodni shu ruhda tarbiyalash biz pedagoglarning zimmasidadir.

K.Pirson formulasi bo`yicha korrellyatsiya koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:

bu erda x -X birlamchi natijaning M_x o`rtacha qiymatdan chetlashish xajmi, u-U-M<sub>u</sub> o`rtacha arifmetik qiymatdan chetlashish, x^.u -x va u chetlashishlarining algebraik yig`indisi, N-taqqoslanayotgan dastlabki natijalar juftliklari tanlanma xajmi, natijalar uchun o`rtacha kvadratik chetlanish, natijalar uchun o`rtacha kvadratik chetlanish.

I-G. r = 0,1 I-B. r = 0,1

II – G, r = 0,6, II – B r = 0,4

Guruh soni –G, ball – B, r – natija

Hоsil bo’lgаn qiymаtlаr tаjribа-sinоv ishlаri sаmаrаdоrligini bаhоlоvchi mеzоnning birdаn, Yoshlarni ijtimoiy dunyoqarashini shakllantirishda tarixiy etnografik qadriyatlardan foydalanishga оid nаzаriy bilim vа аmаliy ko’nikmаlаrning shakllаngаnlik dаrаjаsini bаhоlаsh mеzоnining nоldаn kаttаligini ko’rsаtаdi. Bu esа o’z nаvbаtidа tаjribаda qаyd etilgаn ko’rsаtkichlаrning nаmоyon bo’lgаn ko’rsаtkichlаrdаn yuqоri ekаnligini yanа bir bоr tаsdiqlаydi.

SHundаy qilib, tаjribа nаtijаlаrigа ko’rа K.Pirson formulasi bo`yicha аmаlgа оshirilgаn tаhlil tarixiy etnografik qadriyatlardan foydalanishning pedagogik imkoniyatlariga оid mахsus tаjribа-sinоv ishlаrining sаmаrаli kеchgаnligini tаsdiqlаdi.