ma’lum chegaragacha eriydi. Masalan, suyuqlantirilgan rux bilan suyuqlantirilgan qo`rg`oshin aralashtirilib, aralashma sovitilgandan keyin ikki qavat ruxni eritgan qo`rg`oshindan iborat pastki qavat va qo`rg`oshinni eritgan ruxdan iborat ustki qavat hosil bo`ladi. - ma’lum chegaragacha eriydi. Masalan, suyuqlantirilgan rux bilan suyuqlantirilgan qo`rg`oshin aralashtirilib, aralashma sovitilgandan keyin ikki qavat ruxni eritgan qo`rg`oshindan iborat pastki qavat va qo`rg`oshinni eritgan ruxdan iborat ustki qavat hosil bo`ladi.
- Suyuqlantirilib so`ngra sovitilganda ba’zi metallar bir-biri bilan reaktsiyaga kirishib, kimyoviy birikmalar hosil qilishi ham mumkin. Shu sababli, odatda qotishmalar erkin metallar bilan shu metallarning kimyoviy birikmalaridan iborat aralashmalardir. Kimyoviy birikmalar hosil bo`lishida, ko`pincha issikushk ajralib chiqadi. Masalan, suyuqlantirilgan misga alyuminiy qo`shilganda ajralib chiqqan issikushk ta’sirida butun massa qizib, oppoq, chug` holiga keladi.
- Ko`p metallar bir-biri bilan birikib, bir necha xil birikma hosil qiladi.
- Qattiq qotishmalar, ba’zan, muxlak O bir jinsli bo`ladi; bunday holda ular yo ma’lum tarkibli kimyoviy birikmadan yoki ma’lum tar-kibli qattiq eritmadan iborat bo`ladi. Agar qotishmani hosil qilgan metallardan birining kristall panjarasidan ikkinchi metall atomlari joy olsa yoki o`rin almashsa, qattiq eritma hosil bo`ladi. Bunda kristall panjarasining strukturasi saqlanib qolgan metall, erituvchi strukturasi saqlanib qolmagani eruvchi bo`ladi. Bunday qattiq eritmada ikkala metall atomlari ham bo`ladi. Qotishmaning bir jinsli bo`lishiga sabab ana shu. Ammo qotishmalarning ko`pi bir jinsli bo`lmay, ayrim metallarning kristallari bilan shu metallarning
kimyoviy birikmalari aralashmasidan iborat bo`ladi. Metallar faqat bir- biri bilan emas, balki ba’zi metalloidlar bilan ham qotishmalar hosil qiladi; masalan, cho`yan va po`lat temirning uglerod bilan hosil qilgan qotishmalaridir. - kimyoviy birikmalari aralashmasidan iborat bo`ladi. Metallar faqat bir- biri bilan emas, balki ba’zi metalloidlar bilan ham qotishmalar hosil qiladi; masalan, cho`yan va po`lat temirning uglerod bilan hosil qilgan qotishmalaridir.
- Agar qotishma tarkibidagi metallar (komponyonxlar) kimyoviy birikma yoki qattiq eritma hosil qilmasa, kotishma sovitilganda komponenxlardan biri qattiq holatda oldin ajralib chiqa boshlaydi. Masalan, 10 og. qism qo`rg`oshin va 90 og. qism qalaydan iborat suyuq qotishma sovitilganda, qalay kristallari ajralib chiqadi.
- Qotishmadan qalay ajralib chiqa boshlagandagi temperatura toza qalayning qotish temperaturasidan past bo`ladi. Ichida qo`rg`oshin erigan qalayning qotish temperaturasi pasayishini bilib borib, qo`rg`oshinning molekulyar og`irligini hisoblab chiqarish mumkin; bunda ham suvdagi eritmalarda erigan moddaning molekulyar og`irligini aniqlash qoidalaridan foydalaniladi. Shu yo`l bilan ko`p metallarning molekulyar og`irliklari topilgan.
- Bunday tekshirish natijasida metallar o`zining suyultirilgan eritmalarida, ko`pincha, ayrim atomlar holida bo`lishi aniqlangan.
- Kotishmalarning tarkibini aniqlashda kimyoviy analiz metodlari uncha qo`l kelmaydi, chunki bunday hollarda ko`pincha, metallarning hosil bo`lgan birikmalarini qotishmadan ajratib olish mumkin bo`lmaydi. Shuning uchun qotishmalarni o`rganishda, asosan, tekshirishning fizikaviy metodlaridan foydalaniladi. Bu metodlarni
Do'stlaringiz bilan baham: |
