O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta talim vazirligi jizzax davlat pedagogika insitituti tabiiy fanlar fakulteti
O’simliklarda boradigan fotoliz jarayoni
Download 344.78 Kb.
|
O\'G\'ILOY kurs ishi
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2-rasm
|
1.3. O’simliklarda boradigan fotoliz jarayoni.
SUVNING FOTOLIZI. Fotosintezing dastlabki fotokimyoviy reaksiyalaridan biri bu suv fotolizidir. Suvning yorug’lik energiyasi ta’sirida parchalanishi fotoliz deyiladi. Uning mavjudligini birinchi marta 1937 yilda R.Xill barglardan ajratib olingan xloroplastlarda aniqladi. Shuning uchun mazkur jarayon Xill reaksiyasi deb ataladi. Ya’ni ajratib olingan xloroplastlarga yorug’lik ta’sir etganda CO2 siz sharoitda ham kislorod ajralib chiqishi kuzatiladi (A - vodorod ) : yorug’lik 2H2O + 2A 2AH2 + O2 xloroplast Bu Xill reaksiyasidan xloroplastlarning faollik darajasini aniqlashda foydalaniladi. Ajralib chiqayotgan molekulyar kislorodning manbasi suv ekanligini 1941 yilda A.P.Vinogradov va R.V.Teys izotoplar usulidan foydalanish yo’li bilan tasdiqladilar. Havodagi umumiy kislorodning: O16 - 99,7587% ni, O17- 0,0374% ni va O18 - ,2039% tashkil etadi. Shu yilning o’zida amerikalik olimlar S.Ruben va M.Kamen H2O va CO2 larni og’ir izotop O18 bilan sintez qilish va Fotosintez jarayonini kuzatish usuli bilan ajralib chiqayotgan kislorodning manbasi suv ekanligini yana bir marta tasdiqladilar. Natijada kislorod ajralib chiqadi. Hosil bo’lgan vodorod protoni va elektroni akseptorlar yordamida CO2 ni o’zlashtirish manbai bo’lib hisoblanadi. Bu jarayonda to’rt molekula suvning ishtirok etishi Kutyurin sxemasida yanada yaqqol tasvirlangan (2-rasm ). 2-rasm. Fotosintez jarayonida suvning parchalanish sxemasi 1 - energiya jamlanuvchi markaz, 2,3 - suv molekulalari tizimi va oksidlanish impulsining o’zgaruvchan valentli metallga berilishi, 4 - molekulyar kislorodning ajralishida ishtirok etuvchi fermentlar tizimi, Q - fotosistema-P dagi elektronlar akseptori. Suvning fotoliz jarayoni ikkinchi fotosistemadagi reaksiya markazida kechadi va bunga xlorofill molekulalari yutgan to’rt kvant energiya sarflanadi. 4 H2O 4OH + 4H+ + 4ye- 4 OH 2H2O + O2 _________________________________________ 4 H2O - O2 + 4H+ + 4ye- + 2H2O Vodorodning akseptori HADF bo’lib, uning qaytarilishi xloroplastlardagi maxsus fermentlar ishtirokida amalga oshadi : yorug’lik 1 NADF + H2O NADFOTOSINTEZH 2 + O 2- xloroplast 2 Download 344.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|