O`zbеkiston Rеspublikasi Oliy va o`rta

Mashqlarni qaytalanish soni bilan. Tabiiyki, qaytalanish sonini ko‘paytirish, yukni ortishiga olib keladi, ammo o‘quvchilar tayyorgarlik darajasi hozircha baland bo‘lmaganligi uchun shu usuldan foydalaniladi. Mashqlanish darajasi ortib borgan sari bu usul samarasiz bo‘lib qoladi, chunki ko‘p vaqt sarflash talab etiladi, o‘qituvchi har bir minutni tejaydi.

Mashqlarni bajarish amplitudasi bilan. Harakatni doimo to‘liq ampltitudasi bilan bajarish qiyin, shuning uchun pedagoglar uni ozaytirishga urinadilar. Masalan, o‘quvchilar yuqori muskulini kuchini rivojlantirish maqsadida osilib turgan holatda oyoqlarini bukib oldinga ko‘tarib turish topshirig‘ini oladilar. Shug‘ullanuvchilar hammasi ham oyoqlarni ko‘ra olmaydilar, bu vaqtda o‘qituvchi oyoqlarni tizzadan bukishni tavsiya etadi, ampliitudani pasaytirish. Tizzalar bukilish burchagi qancha o‘tkir bo‘lsa osilb turish shuncha osonlashadi. Tabiiyki amplitudani ko‘paytirish mumkin.

O‘quvchilar ko‘rsatayotgan og‘irlikni o‘zgartirish bilan. Har xil snaryadlar og‘irligidan tashqari, shtanga, yadro, gentallar yoki har xil tasmalar, qopchiqlar yordamida shaxsiy og‘irliklarini oshiradi yoki engillashtirali.

Mashqlarni bajarish sharoitini o‘zgartirish bilan. Qattiq erda, qumda, qorda tepalikda va pastlikda yugurishlar har xil kattalikdagi jismoniy yukni beradi.

Sherigini qarshiligi va o‘z-o‘ziga qarshilik ko‘rsatish bilan. Birinchisiga to‘rt mashqni bajarish orqali erishiladi, ikkinchisiga –muskullarni bir vaqtda taranglatuvchi mashqlarni mustaqil bajarish oqali erishiladi. O‘z o‘ziga qarshilik ko‘rstishni oshirish mashqlarni chuqurlikka sakrash misol bo‘la oladi.

Mashqlarni bajarish tezligi bilan. Eng qulay tezlik mashqlarni uzoq muddat bajarish imkonini beradi. Tezlikni oshirish jismoniy yukni ko‘paytiradi va bajarilayotgan mashqlar sonini ozayishiga olib keladi, biroq tezlikni, tezlik chidamini tarbiyalaydi, tezlik kuchini vujudga keltiradi. Alohida mashqlar

tezligini haddan tashqari pasaytirib yuborishlik yukni ortirishga olib keladi, lekin kuchni o‘sishini ta’minlaydi, muskullarni sezuvchanligini oshiradi va natijada harakat faoliyatlarini takomillashuviga olib keladi. Bu maqsaddagi masalan sekin o‘tirib turishdan foydalaniladi.

7.