O’zbekiston respublikasi oliy va o’tra maxsus ta’lim vazirligi

INTELLEKT
					Yuqori		Past
	Ijodiy qobiliyatlar		Yuqori		O’z imkoniyatlariga ishonch yaxshi rivojlangan, o’z-o’zini nazorat qila olish. Yuqori ijtimoiy moslashuvchanlik Barcha yangiliklarga kuchli qiziqish Diqqatning yuqori darajada tuplanishi		Uning hayot (dunyo) haqidagi tasavvurlari va maktab talablari orasidagi doimiy kelishmovchilik bor. O’ziga ishonmaslik va o’zini yetarli hurmat kilmaslik Boshqalar tomonidan baholanishdan qo’rqish
			Past		Barcha kuchi o’qishda muvaffaqiyatga erishishga yo’naltirilgan. Muvaffaqiyatsizlik falokat sifatida idrok qilinadi. Tavakkal kilish va o’z fikrini omma oldida aytishdan qo’rqish Dilkashlikning yetarli emasligi O’z-o’ziga baho berishdan qo’rqish.		Hayotga yaxshi moslashish va undan qoniqish (tashki belgilarga ko’ra) Intellektning kamligi odamlar bilan til topa orlish, biroz passivlik orqali tuldiriladi.

PSIXOMOTOR QOBILIYATLAR - harakatlar va harakatlar tizimini amalga oshirish va boshqarishning psixologik va motor (harakat) asoslari. Ularga quyidagilar kiradi: statistik kuch; dinamik kuch; keskin harakatlardagi kuch; umumiy moslashuvchanlik qobiliyati; epchillik; umumiy chidamlilik; maxsus faoliyatga chidamlilik; muvozanatni tuta olish. Biror faoliyatning ayniqsa muvaffaqiyatli, mustaqil va original tarzda bajarilishini taqozo qiladigan zo`r qobiliyatlar birikmasi talant deyiladi. Ijodiy faoliyatga qobiliyatli bo`lgan kishilarni talantli kishilar jumlasiga kiritish mumkin.
Talantlilikning yuqori bosqichi geniallik deb ataladi. Ijtimoiy hayotda, fan, adabiyot, san`at va shu kabi sohalarda printsipial ravishda yangi bo`lgan biror narsani yaratgan kishilar geniylar deb hisoblanadilar. Genial kishilar insoniyat taraqqiyotida yo`l ko`rsatuvchi bosqichlar bo`lib xizmat qiladilar, tarixiy shaxslar bo`ladilar.
Qobiliyatlar, masalan, olim, yozuvchi, konstruktor va hokozolar shug`ullanadigan aqliy mehnat bilan mashg`ul bo`lgandagina paydo bo`lib qolmaydi. Faoliyat turlari "oliy" va "quyi" xillarga bulinmaydigan va texnika taraqqiyoti oddiy ishchini yoki kishlok xo`jaligi sohasida ishlayotgan mehnatchini ijod bilan shug`ullanishga, ratsionalizator bo`lishga, ishlab chiqarishda yuqori ko`rsatgichlarga erishishga undayotgan, ayniqsa bizning mamlakatimizda jismoniy ishda ham qobiliyatlar nomoyon bo`laveradi.