2.1. Gaz razryadli yacheykada o‘tayotgan fizik jarayonlar .
Gazlarning nonlanishi Gazlar tabiiy xolda elektr utkazmaydi . Agar kuruk atmosfera xavosida yaxshi izolyatsiyalangan zaryadlangan jism , masalan , yaxshi izolyatsiyalangan zaryadli elektrometr joylashtirsak , u holda elektrometrning zaryadi amalda uzgarishsiz qoladi . Birok gazga turli tashki ta'sirlar kursatish yuli bilan unda elektr utkazuvchanlikni yuzaga keltirish mumkin . Masalan , zaryad langan elektrometr yoniga gorelka alangasi keltirilsa , u holda elektrometrning zaryadi tez kamayishini ko‘rish mumkin . Bu holda biz gazda yukori temperatura xosil kilib , gazda elektr o‘tkazuvchan likni xosil kildik . Agar gorelka alangasi o‘rniga elektrometr yakinida boshka yoruglik manbaini , masalan , simob yoy lampasinya ( kuyiga qarang ) kuysak , lampadan chikayotgan ulьtrabinafsha nur lar tufayli elektrometr zaryadlarining kamayishini kuzatish mumkin . Rentgen nurlari va radioaktiv preparatlarning nurla nishi ham gazga xuddi shunday ta'sir ko‘rsatishi mumkin . temperatura va turli nurlanishlar ta'sirida gaz larda zaryadlangan zarralar paydo bo‘lishini ko‘rsatadi . Bunday zaryadlarning paydo bo‘lishiga gaz atomidan bir yoki bir necha elekt ronlarning yulib chikarilishi , buning natijasida neytral atom lar o‘rnida musbat ion va elektronlar paydo bo‘ladi . Hosil bo‘l gan elektronlarning bir kismi boshka neytral atomlar tomonidan tutib olinishi mumkin va bunda yana manfiy ionlar paydo buladi . Bu yukori Atomdan elektronlarning yulib olinishi ( atomning nonlani shi ) ma'lum energiya - ionlanish energiyasi sarflanishini talab kiladi . Bu energiya atomning tuzilishiga boglik va shuning uchun turli moddalar uchun turlicha bo‘ladi . Ionizator ta'siri tuxtagandan so‘ng gazdagi nonlar soni vakt o‘tishi bilan kamaya boshlaydi va piravordida batamom yo‘qoladi . Ionlarning yukolishiga sabab ionlar bilan elektronlarning is siklik harakatida ishtirok etishi va shuning uchun uzaro bir - biri bilan to‘qnashishidir . Musbat ion va elektron to‘qnashganida ular . GAZLARDAGI RAZRYaDLAR neytral atom bulib birlashishi mumkin . Xuddi shuningdek , musbat va manfiy ionlar to‘qnashganida manfiy mon uzining ortikcha elek tronini musbat ionga berishi va har ikkala ion neytral atomlarga aylanishi mumkin . Ionlarning o‘zaro neytrallanishiga oid bu protsess ionlar rekombinatsiyasi deb ataladi . Musbat ion va elektron yoki ikki nonning rekombinatsiyasida ma'lum energiya ajralib chikadi , bu ajralgan energiya nonlanish energiyasiga teng bo‘ladi . Bu energiya kisman yoruglik tarzida nur lanadi , shuning uchun nlar rekombinatsiyasida yoruglik nurlani shi ruy beradi ( rekombinatsiya yoruglanishi ) . Agar musbat va manfiy ionlar soni juda katta bo‘lsa , u xolda har sekundda bo‘ladi gan rekombinatsiya aktlarining soni ham juda katta bo‘ladi va re kombinatsiya yorug‘lanishi kuchli bo‘lishi mumkin . Rekombinatsiyada yoruglikning nurlanishi turli xil gaz razryaldagi yoruglik sochi . shining sabablaridan biridir ..
|
