O'zbekiston Respublikasi Qishloq infratuzilmasini rivojlantirish loyihasi atrof-muhit va ijtimoiy ta'sirni baholash

Tuproqqa ta'siri 
Qurilish bosqichida tuproqqa kutilgan asosiy ta'sirlar quyidagilar bo'ladi: tuproqning yuqori
qatlami buzilishi yoki yo'qolishi, uning siqilishi va ifloslanishi. Quvurlarni yotqizish ishlari, 
yerni qazish va materialni to'ldirish, shu jumladan siqish uchun amalga oshiriladi. Qazilgan 
tuproq xandaq yonida vaqtincha saqlanadi va quvur yotqizilgandan keyin to'ldiriladi. Shag'al 
quvurlar uchun to'shak sifatida ishlatiladi va qazilgan tuproq transhni to'ldirish va siqish uchun 
orqaga qaytariladi. Xandaqdagi quvurlar va shag'al tufayli ma'lum miqdordagi tuproq ortiqcha 
bo'ladi. 
Ortiqcha qazilgan tuproq, ayniqsa suv minoralari va nasos stantsiyalarini qurish uchun STIlarni 
qurish paytida hosil bo'ladi. Hatto ortiqcha materiallar ham iloji boricha plomba sifatida 
ishlatiladi yerning ma'lum miqdori qoladi. 
Qurilish paytida uskunalarning harakati va materiallarni vaqtincha saqlash tuproqning 
siqilishiga olib kelishi mumkin. Ushbu siqilish qurilish ishlari ta'sir qiladigan hududda, uning 
atrofida, kirish joylarida, quvur liniyalarida va boshqalarda amalga oshiriladi. 
Quvurlarni yotqizish va shikastlangan yo'llarni tiklash uchun shag'al va qum talab qilinadi. 
Bunday qurilish materiallarini ruxsatsiz qazish va ishlatilgan tashuvchilarni yopish bo'yicha 
noto'g'ri tiklash ishlari tuproqqa salbiy ta'sir qiladi. 
Yumshatish choralari: 
Tuproq sifatiga ushbu ta'sirni minimallashtirish uchun quyidagi chora-tadbirlar amalga 
oshiriladi: 
• Taxminan 30 sm chuqurlikdagi yuqori tuproq qazish ishlari paytida alohida olib 
tashlanadi va saqlanadi, magistral quvurlar qurilgandan so'ng, xuddi shu tuproq tepada, 
asfaltlanmagan joylarda almashtiriladi; 
• Qurilishdan keyin ishlatilgan ortiqcha tuproq boshqa loyiha maydonchalarida ishlatiladi 
yoki mahalliy davlat hokimiyati organlari va Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza 
qilish Davlat qo'mitasi (Goskomekologiya) tomonidan tasdiqlangunga qadar joylarga 
tashlanadi; 
• Tuproqning zichligini minimallashtirish uchun barcha turdagi texnikalarning harakatiga 
faqat aniqlangan baholash yo'llari orqali ruxsat beriladi; 
• Pudratchilar milliy Qonunchilikga tegishli barcha zarur ruxsatnomalar olish bilan faqat 
vakolatli tashuvchilar foydalanish talab etiladi. 

---

43 
Qurilish bosqichida tuproqning ifloslanishi, ehtimol yonilg'i quyish paytida yoqilg'i va moyni 
noto'g'ri ishlatish va chiqindilarni yomon boshqarish natijasida yuzaga keladi, bu keyingi 
boblarda ko'rib chiqiladi.