O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

AFF=YF-DX-BX+BD
 
3. Xo’jalikning umumxo’jalik faoliyat foydasi. Bu foydani aniqlash uchun asosiy 
faoliyat foydasiga 
(
AFF
) 
moliyaviy faoliyat daromadlarini 
(MFD) 
qo‟shib, moliyaviy 
faoliyat xarajatlarni 
(MFX) 
ayirib tashlash kerak:
UXF=AFF+MFD-MFX
4.Soliq to’langunga qadar bo’lgan foyda (STF).Bu foyda umumxo‟jalik faoliyati 
foydasiga (UXF) favqulotda yuzaga kelgan foydani (FF) qo‟shish va favqulotda yuzaga 
kelgan zararni (FZ) chegirib tashlash orqali aniqlanadi:
STF=UXF+FF-FZ 
5.Hisobot davri sof foydasi Sof foydani (SF) aniqlash uchun soliq to‟langunga 
qadar bo‟lgan foydadan (STF) daromad (foyda) solig‟ini (DS) hamda foydadan 
to‟lanadigan boshqa soliq va yig‟imlarni (BS) chegirib tashlash kerak:
SF=STF-DS-BS 
13.3. Mahsulotlarni sotishdan olingan yalpi foyda dinamikasining
omilli tahlili
Hisobot yilida har bir mahsulotni sotishdan olingan yalpi foydani bazis yilida 
olingan foydaga yoki rejadagi yalpi foyda summasiga solishtirib, uning umumiy 
o‟zgarishi aniqlanadi:
 
Bunda, q
1,
q
0
– mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan mahsulot miqdori;
p
1, 
p
0
–mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan 1 s. mahsulotning bahosi., 

---

53 
z
1, 
z
0 
– mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan 1 s mahsulotning tannarxi.
Yalpi foydaning o‟zgarishiga bevosita quyidagi uch omil ta‟sir qiladi.Omillar
ta‟sirini Farqlash usulidan foydalanib, aniqlash tartibiga to‟xtaldik. 
1.Sotilgan mahsulot miqdori o‟zgarishining ta‟siri: 
 
bunda,
1s mahsulotni sotishdan olingan foyda. 
2.O‟rtacha sotish bahosi o‟zgarishining ta‟siri:
3. 1s mahsulot tannarxi darajasi o‟zgarishining ta‟siri:
𝒁
𝟏
− 𝒁
𝟎
𝒒
𝟏
= ±∆
𝒛
Farqlash usuli asosida amalga oshirilgan yalpi foydaning tahlilini paxta misolida 8-
jadvalda keltirgik. 
8-jadval 
Paxtani sotishdan olingan yalpi foydaning omilli tahlili. 
T/r 
Ko‟rsatkichlar 
Bazis 
yili 
Hisobot 
yili 
O‟zgarishi 
(+, -) 
1 
Sotilgan paxta , s 
3600 
3783 
+183 
2 
1 s paxta bahosi, so‟m 
90500 
94000 
+3500 
3 
1 s paxta tannarxi, so‟m 
88000 
86500 
-1500 
4 
1 s paxta foydasi, so‟m 
2500 
7500 
+5000 
5 
Yalpi foyda, ming so‟m 
9000 
28372.5 
+19372.5 
Shu jumladan o‟zgarishi: 
5.1 Miqdorining o‟zgarishi hisobiga
x 
x 
+457.5 
5.2. bahoning o‟zgarishi hisobiga 
x 
x 
+13240.5 
5.3. tannarxining o‟zgarishi hisobiga
x 
x 
+5674.5