O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi
Qishloq xo’jalik mahsulotlarini sotish dinamikasini tahlil
Download 1.68 Mb. Pdf ko'rish
|
@uz baza iqtisodiy tahlil va audit
- Bu sahifa navigatsiya:
- Shartli sof pul tushumi
|
6.2. Qishloq xo’jalik mahsulotlarini sotish dinamikasini tahlil
qilish uslubi Korxonalar iqtisodiyotining taraqqiyoti asosan mahsulotlarni sotishdan tushadigan pul daromadining hajmiga bog‟lik bo‟ladi. Shuning uchun ushbu jarayonni o‟rganish katta ahamiyatga egadir. Sotilgan mahsulotlar hajmi pul tushumi orqali ifodalanadi. Sof pul tushumi xajmining o‟zgarishini omilli tahlil qilishda ko‟p usullardan foydalanish mumkin.Biz bu yerda «Zanjirli bog‟lanish» usulidan foydalanib, tahlil qilish qoidasini keltirdik. Sof pul tushumining tahlili taqqoslashdan boshlanadi. Hisobot yilida mahsulotni sotishdan olingan sof pul tushumi hajmini bazis yilidagi sof pul tushumi hajmiga solishtirib, o‟zgarishi aniqlanadi: 𝒒 𝟏 𝒑 𝟏 − 𝒒 𝟎 𝒑 𝟎 = ±∆ 𝒒𝒑 Bunda, q 1, q 0 – mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan mahsulotlar miqdori; P 1, P 0 –mos holda hisobot va bazis yillarida sotilgan mahsulotlar bir birligining o‟rtacha sotish bahosi. Sof pul tushumi hajmining o‟zgarishiga omillarning ta‟sirini aniqlashdan oldin «Shartli sof pul tushumi» ko‟rsatkichi aniqlab olinadi: 𝐪 𝟏 𝐩 𝟎 Sof pul tushumi hajmining o’zgarishiga omillar ta’siri: 1.Mahsulot fizik miqdori o‟zgarishining ta‟siri: 𝐪 𝟏 𝐩 𝟎 − 𝐪 𝟎 𝐩 𝟎 = ±∆ 𝐪 2.O‟rtacha sotish bahosi o‟zgarishining ta‟siri: 𝐪 𝟏 𝐩 𝟏 − 𝐪 𝟏 𝐩 𝟎 = ±∆ 𝐩 Yuqorida keltirilgan tahlil qilish usulini mazmunini o‟zlashtirib olgan talaba, iqtisodchi –tahlilchi sof pul tushumining tahlilini tahliliy jadval asosida be‟malol amalga oshirishi mumkin. Buni quyidagi 5-jadvaldan ko‟rish mumkin. 23 5-jadvaldan ko‟rinib turibdiki, bug‟doyni sotishdan olingan sof pul tushumi tahlil etilayotgan davrda 121729 ming so‟mga oshgan. Shu jumladan sotilgan bug‟doy miqdorining 2496 s.ga oshishi tufayli sof pul tushumi hajmi 102336 ming so‟mga oshgan, o‟rtacha sotish bahosining 1500 so‟mga oshishi natijasida 19393 ming summa ko‟paygan. 2-Jadval Sof pul tushumi hajmining omilli tahlili № Ko‟rsatkichlar Bazis yili Hisobot yilidagi miqdori va bazis yilidagi bahosi bo‟yicha Hisobot yili Farqi (+,-) Shu jumladan o‟zgarishi miqdor hisobiga Baho hisobiga 1 Sotilgan bug‟doy,s 10433 12929 12929 +2496 x x 2 1 s bahosi, so‟m 41000 41000 42500 +1500 x x 3 Sof tushum, ming so‟m 427753 530089 549482 121729 ++102336 +19393 Download 1.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|