O’zbekiston Respublikasi Qurilish vazirligi Toshkent arxitektura qurilish institute

Eruvchanlik ko‘paytmaasi
Qiyin eruvchan birikmaning chukmasi sirtida shu chukma bilan ionlar urtasida muvozanat sodir bo‘ladi. Kam eriydigan tuzga massalar ta’sir qonuni kullasak , masalan :
СаСО₃↔Са² СО₃^2-
[Са² ][ СО₃^2- ]
К= ———————
[СаСО₃ ]
Muvozanat qattiq modda (CaCO₃) va eritmadagi ionlarning tuk-nashish sirtida sodir bo‘lgani uchun [CaCO₃ ] konsentratsiyasi uzgar-maydi. O‘zgarmas temperaturada K*[CaCO₃ ] ko‘paytmaasi o‘zgarmas kattalik bo‘lgani uchun uni EK bilan ishoralanadi:
[[Са² ][ СО^2-₃ ]= [СаСО₃ ]*К=const=ЭК
Qattiq fazaning sirtidagi tuyingan eritmadagi kam eruvchan birikmalarning ionlar konsentratsiyasining ko‘paytmaasi biror temperaturada o‘zgarmas qiymat bo‘lib, moddaning eruvchanlik ko‘paytmaasi (EK) deyiladi .
Qiyin eriydigan ba’zi birikmalarning EK sistema 25˚ S da quyidagi qiymatlarga ega :
EK_AgSl=[Ag ][Cl^-]=1,73*10^-10
ЭК_АgСl=[Аg ][Cl^-]=1,73*10^-10
ЭК _BaSO4=[Ba² ][SO^2-₄]=1,43*10^-9
ЭК_СаСО3=[Са² ][СО^2-₃]=4,52*10^-9
ЭК_РbS=[Рb² ][S^2-]=1,12*10^-29
ЭК_СuS [Сu² ][S^2-]=4,1*10^-28


Eruvchanlik ko‘paytmaasi qiyin eriydigan elektrolitning umumiy eruvchanligi bilan bog‘liqdir. Yuqoridagi misollardan kurinib turibdiki, CuS va PbS larning eruvchanligi juda ham kichik


Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Интернет сайтлари:
   

www.imce.ru
www.stat.uz
www.mf.uz