Oʻzbekiston respublikasi sogʻliqni saqlash vazirligi

Baholar

5	4	3	2
Tayanch bilimlari ni aniqlash: “ Namoyish ,koʻrsatish” usulidagi faolliklari	Savollarga toʻliq javob beradi.	Savollarga notoʻliq javob beradi.	Savollarga qisman javob beradi.	Savolllarga umuman javob bermaydi.
Bilimlarini mustahkamlash: “ Tayanch- soʻz ibora lar” usulidagi faolliklari	Tayanch- soʻz iboralarga toʻliq javob beradi.	Tayanch-soʻz iboralarga notoʻliq javob beradi.	Tayanch- soʻz iboralarga qisman javob beradi.	Tayanch- soʻz iboralarga javob bermaydi.
Nazorat savollar	savollarga toʻliq javob beradi.	savollarga notoʻliq javob beradi.	savollarga qisman javob beradi.	savolllarga umuman javob bermaydi.
Jami:	5	4	3	2

3-ilova

Infectio - yuqtirmoq Pathos- uqubat Genos- tugiliш Patogen mikroorganizmlar-kasallik keltirib chiqaruvchi mikroblar. Inkubatsion davr- kasallikning yaшirin davri. Prodromal davr- kasallikning birlamchi belgilarini yuzaga chiqiшi. Sog’ayiш davri- kasallik belgilarining yo’qoliшi. Ekzogen infektsiya- organizmga taшqi muhitdan qo’zgatuvchi tuшiшi. Endogen infektsiya- organizmning o’zidagi mikroorganizm ta’sirida yuzaga keladigan infektsiyadir.

TAYANCH SOʻZ IBORALAR:


4-ilova

• 
  Infektsiya - bu odam, xayvon, o’simlik organizmiga mikrob va viruslar kirgandan so’ng kelib chiqadigan protsessdir.
  
• 
  Infektsion protsess - organizmga patogen mikroblar kirganda yuzaga keladigan fiziologik va patologik protsesslar yig’indisidir.
  
• 
  Infektsion kasallik - infektsion protsessning oxirgi avj olgan darajasidir.
  

YANGI OʻQUV MATERIALINING SLAYDLI TAQDIMOTI


Virulentlik faktorlari

• 
  Adgeziya - yopishishi (xivchinlariga, kiprikchalariga, vorsinkalariga va makroorganizm xujayrasidagi retseptorlariga bog’lik bo’ladi)
  
• 
  Kolonizatsiya – kupayishi (xujayra ichida yoki xujayra tashkarisida)
  
• 
  Invazivlik – tukima ichiga kirishi (gialuronidaza , neyrominidaza)
  
• 
  Fagotsitozni yukotish – (plazmokoagulaza, kapsula polipeptidi)
  

Simbioz
Mikroorganizmlar bilan makroorganizmlar orasidagi aloqani SIMBIOZ tushunchasi bilan belgilanadi.
Simbiozning 3 ta formasi mavjud:

• 
  Mutualizm - ikkita organizmning bir-biriga foyda keltirib, uzaro birga yashashi tushuniladi.
  
• 
  Kommensalizm - makroorganizm xisobiga yashab unga ziyon yetkazmaydi.
  
• 
  Parazitizm - makroorganizm xisobiga yashab unga ziyon yetkazadi.
  

• 
  Patogenlik - mikroorganizmlarning makroorganizmda patologik protsessni chaqirish qobiliyatiga aytiladi Virulentlik - patogenlikning yuqori darajasiga aytiladi Infektsiya manbai Infektsiya qo’zg’atuvchining manbai odam va xayvonlar xisoblanadi. Kelib chiqqan manbalarga qarab hamma infektsiyalar kuydagi guruxlarga bo’linadi:
  

• 
  Antroponozlar – infektsiya manbai odam
  
• 
  Zoonozlar – infektsiya manbai xayvon
  
• 
  Antropozoonozlar
  
• 
  Sapronoz – tashqi muxitdan (tuproq)
  

Infektsiyaning yuqish yo’llari

• 
  Alimentar yo’l – og’iz orqali yuqish
  
• 
  Havo - tomchi yo’li
  
• 
  Transmissiv yo’l - xashoratlar orkali
  
• 
  Parenteral yo’l
  
• 
  Vertikal yo’l
  
• 
  Kontakt yo’li bilan:
  

a) To’g’ridan - to’g’ri kontakt
b) To’g’ri bo’lmagan kontakt


Infektsion kasalliklar rivojlanish davrlari

• 
  Inkubatsion davr
  
• 
  Prodromal davr
  
• 
  Asosiy klinik simptomlarining
  

rivojlanish davri

• 
  Tuzalish davri
  

Infektsion jarayon formalari

• 
  Ekzogen infektsiya – qo’zg’atuvchi tashqi muxitdan tushadi
  

• 
  Endogen infektsiya – qo’zg’atuvchi makroorganizm mikroflorasi tarkibida bo’lib, organizmning ximoya xususiyati pasayganda namoyon bo’ladi
  

Infektsion jarayon formalari Kasallikning davom etishiga karab 2 gruppaga bulinadi:

• 
  Infektsiyaning utkir formasi
  
• 
  Infektsiyaning surunkali formasi
  

Infektsion jarayon formalari

• 
  Monoinfektsiya – infektsion jarayonini bitta kuzgatuvchi keltirib chikarsa
  

• 
  Aralash infektsiya - 2-3 ta infektsiya keltirib chikarsa
  

• 
  Ikkilamchi infektsiya - kasallik vaktida ikkinchi kuzgatuvchi yuqsa
  

• 
  Superinfektsiya - kasallik tuzalmasdan yana shu infektsiya yuqsa
  

• 
  Retsidiv - organizmga qo’zg’atuvchi yangidan tushmasdan kasallik simptomlari qaytalansa
  

• 
  Reinfektsiya – tuzalgandan sung shu kasallik kuzgatuvchi tashkaridan yana organizmga tushib kasallik keltirib chikarish
  

Infektsion jarayon formalari

• 
  Mikrob tashuvchilik - tuzalgandan keyin xam mikrobni tashqariga chiqarib tursa
  

• 
  Bakteremiya - mikrob qonga tushsa
  
• 
  Virusemiya - virus qonga tushsa
  
• 
  Septitsemiya - mikrob qonda ko’paysa
  
• 
  Toksinemiya - toksin qonga tushsa
  

Infektsion kasalliklarning tarqalishi

• 
  Epidemiya - infektsion kasallikning bir mamlakatda yoki bir nechta davlatlarda tarkalishi
  

• 
  Endemiya - kasalliklarning ma’lum bir territoriyada uzoq vaqt tarqalishi
  

• 
  Pandemiya - epidemik kasallikning bir necha mamlakatlarda, kit’alarda intensiv tarqalishi
  

Infektsion kasalliklarni laboratoriya diagnostika usullari

• 
  Mikroskopik
  
• 
  Bakteriologik
  
• 
  Biologik
  
• 
  Serologik
  
• 
  Allergik
  
• 
  Immunologik
  
• 
  Ekspress – IF, PZR
  
• 
  Virusologik