O‘zbеkiston rеspublikаsi

Y= f(L,K,N), modelda yuqori texnik rivojlanish bosqichida erning kichik 
ahamiyatga egaligi tufayli ishlab chiqarish faqat mehnat resurslari va kapitalga 
bog‘liq deb olingan. 
Y= f(L,K), funksiyaning kengaytirilgan ko‘rinishi quyidagicha: 
Y= (ΔY/ Δ L) L + (ΔY/ ΔK)K , 
bu yerda: ΔY/ Δ L- mehnatning chekli mahsuloti (MPL); ΔY/ ΔK- kapitalning 
chekli mahsuloti (MPK). 
Solou modeliga ko‘ra yalpi ishlab chiqarish hajmi mehnat unumdorligini 
-bitta ishchiga to‘g‘ri keladigan mahsulot ishlab chiqarish hajmini (y=Y/L) o‘stirish 
hisobiga ta’minlanishi mumkin. 
75
N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth 
Publishers, 2013): 207 

---

384 
Ayni paytda mehnat unumdorligi kapital bilan qurollanganlik darajasining (k= 
K/L) funksiyasi, ya’ni 
)
(k
f
y

Bu yerda 
)
,
(
)
(
l
k
F
k
f

Kapital (fond) bilan qurollanganlik darajasining o‘sishi esa jamg‘arish normasiga 
bog‘liq. 
Modelda yalpi talab investitsion va iste’mol xarajatlari bilan belgilanadi deb olinadi. 
y = c + i 
Davlat xarajatlari va sof eksport ko‘rsatkichlari ham iste’mol va investitsiyalar 
tarkibiga kiritib yuboriladi. 
32.1.-rasm. Bitta ishchiga to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish (y) va 
talab (c+i)
76
 
Daromad, shakllangan jamg‘arish normasiga ko‘ra, iste’mol va jamg‘arishga 
bo‘linishini hisobga olib iste’mol funksiyasini quyidagi ko‘rinishda yozishimiz 
mumkin: 
c=(1-s)y 
Bu yerda s-jamg‘arish normasi. 
Bundan y= c + i=(1-s)y+ i, o‘z navbatida i= sy kelib chiqadi. Boshqacha 
aytganda muvozanat holatida investitsiyalar jamg‘armalarga teng va daromadga 
proporsionaldir. 
Talab va taklifning tengligi shartini quyidagicha yozish mumkin: f(k)=c+i 
f(k)= i/s Ishlab chiqarish funksiyasi tovarlar bozorida 
taklifni, kapital jamg‘arish esa ishlab chiqarilgan mahsulotga talabni belgilaydi. 
Ishlab chiqarish hajmi dinamikasi kapital (kapital bilan qurollanganlik) 
hajmiga bog‘liq. Kapital hajmi esa uning chiqib ketishi va investitsiyalar ta’sirida 
o‘zgaradi. 
Investitsiyalar kapital zahirasini orttiradi, chiqib ketish (amortizatsiya) esa uni 
kamaytiradi. 
Investitsiyalar fond bilan qurollanganlik va jamg‘arish normasiga bog‘liq. Bu 
iqtisodiyotda talab va taklif tengligi shartidan kelibchiqadi: i= sf(k). Jamg‘arish 
76
N. Gregory Mankiw. Macroeconomics. 8 th edition. Harvard University. (NY.: Worth 
Publishers, 2013): 209 

---

385 
normasi (s) k ning har qanday miqdorida mahsulotning investitsiya va iste’molga 
bo‘linishini belgilaydi: