O‘zbеkiston rеspublikаsi

 
MC 
P
e
 
A
R 
MR 
Q 
Q
e
 
Q
1
 
Q
m
 

---

202 
ta`minlaydigan narx” deb ataydilar. AQShda “adolatli” narxni ta`minlanishini juda 
ko‘p federal komissiyalar kuzatib boradi. 
15.2. Monopol hokimiyat sharoitida narx belgilashda iste’molchi 
ortiqchaligini egallash 
Monopol yoki bozor hokimiyatiga ega bo‘lgan firmalar rahbarlari oldida 
turadigan asosiy masalalardan biri - bu qanday qilib bozor hokimiyatidan samarali 
foydalanishdir. Ular oldida narxlarni qanday belgilash, qancha ishlab chiqarish 
omillari olish kerak, uzoq va qisqa muddatli oraliqlarda ishlab chiqarish hajmini 
qancha qilib belgilash kabi masalalarni echish turadi. 
Raqobatlashgan 
bozordagi 
firmalarni 
boshqarishga 
qaraganda 
bozor 
hokimiyatiga ega bo‘lgan firmalarni boshqarish qiyinroq. Raqobatlashgan bozorda 
narx berilgani uchun firma rahbarlari o‘z e`tiborlarini ko‘proq xarajatlarni 
kamaytirishga va sotish bilan bog‘liq masalalarni echishga qaratadi. Ishlab chiqarish 
hajmini esa narxni chekli xarajatlarga tenglashtiradigan hajmda belgilaydi. Monopol 
hokimiyatga ega firmalar ishlab chiqarish hajmini va mahsulot narxini aniqlashi 
uchun hech bo‘lmaganda talab elastikligining taqribiy qiymatini bilishlari kerak 
bo‘ladi. 
Monopol 
hokimiyatga 
ega 
bo‘lgan 
firmalarning 
narxni 
belgilash 
strategiyasining asosini iste’molchi ortiqchaligini egallash orqali qo‘shimcha foyda 
olish usullari tashkil qiladi. 
Faraz qilaylik, firma barcha ishlab chiqargan mahsulotlarini bir narxda sotsin 
(15.2-rasm).