O‘zbеkiston rеspublikаsi
Narxlar diversifikatsiyasi
Download 5 Mb. Pdf ko'rish
|
MIKRO MAKRO
- Bu sahifa navigatsiya:
- Iste’molchilar daromadiga ko‘ra narxlarni belgilashning
|
15.3. Narxlar diversifikatsiyasi Narxlar diversifikatsiyasi (narxlarni iste’molchilarning imkoniyatlariga qarab har xil darajalarda belgilash) uch xil bo‘lishi mumkin: iste’molchi daromadiga ko‘ra, iste`mol hajmiga va tovarlar turiga ko‘ra. Iste’molchilar daromadiga ko‘ra narxlarni belgilashning ideal varianti har bir xaridorning imkoniyatidan kelib chiqib, u sotib oladigan har bir tovarga maksimal narx belgilashdir. Ushbu maksimal narxni xaridorning rezerv narxi deb qaraladi. Har bir xaridor uchun rezerv narx belgilashga iste’molchilarning daromadiga ko‘ra narxlarni ideal diversifikatsiyalash deyiladi. 204 Ideal diversifikatsiyalashda firma daromadi qanday bo‘lishini ko‘rib chiqamiz. Birinchi navbatda firma monopol narx P m da qancha foyda olishni aniqlaymiz (15.3- rasm). 15.3-rasm. Narxlar diversifikatsiyalanmagandagi foydani ifodalovchi grafik Buning uchun umumiy ishlab chiqarilgan va sotilgan tovar hajmi Q m ning har bir qo‘shimcha ishlab chiqarilgan va sotilgan birlik mahsulotdan olinadigan qo‘shimcha foydani qo‘shib chiqamiz. Bu qo‘shimcha foyda har bir birlik mahsulot uchun MR MC ga teng. Ushbu chekli daromad MR birinchi mahsulot uchun maksimal bo‘lib, uning chekli xarajati MC eng minimaldir. Keyingi har bir qo‘shimcha mahsulot uchun chekli daromad kamayib boradi, chekli xarajat esa ortib boradi. Firmaning ishlab chiqarish hajmi Q m ga teng bo‘lganda oxirgi Q m - mahsulotdan olinadigan foyda Q m MR MC 0 bo‘ladi va MR MC . Q m hajmdan ko‘p ishlab chiqarilgan har qanday mahsulot hajmidagi chekli xarajat uning chekli daromadidan yuqori bo‘ladi va bu firma foydasini kamaytiradi. Umumiy foyda har bir sotilgan mahsulotdan tushadigan foydalarning yig‘indisiga teng. Rasmda umumiy foyda chekli daromad chizig‘i bilan chekli xarajat o‘rtasidagi (NDF) shtirxlangan yuza bilan ifodalangan. Endi firma ideal diversifikatsiyadan foydalanadi deylik. U mahsulot narxini har bir xaridor uchun u to‘lashi mumkin bo‘lgan maksimal darajada qilib belgilaydi va natijada chekli daromad chizig‘i firma foydasini maksimallashtiradigan ishlab chiqarish hajmi bilan bog‘liq bo‘lmay qoladi. Har bir birlik qo‘shimcha mahsulotni sotishdan tushadigan qo‘shimcha foyda tovarga to‘lanadigan narxga bog‘liq funktsiya bo‘lib, chekli daromad chizig‘i talab chizig‘i bilan ustma-ust tushadi D MR (15.3-rasm). B Download 5 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|