O'zbekiston respublikasi

5. Ona tili o'qitishda izchillik 

5-9  sinf  ona  tili  mashg'ulotlarini  boshlang'ich  sinflarda  o'rganilgan  materiallarni  hisobga  olgan 

holda  o'tkazish  ona  tili  o'qitishning  muvaffakiyatini  ta'min  etuvchi  asosiy  shartlardan  biridir.  1-3  sinf 

dasturlarini  yaxshi  bilgan  o'qituvchigina  ta'lim  jarayonini  yengildan  qiyinga,  soddadan  murakkabga, 

yaqindan  uzoqqa  prinsipi  asosida  tashkil  etishi  mumkin.  Bu  narsa  yangi  darsni  oldingi  dars  asosida 

o'tkazish uchun imkon beradi. 

O'quvchilarning  boshlang'ich  sinflarda  olgan  bilim  va  malakalarini  hisobga  olmay  turib,  5-6-

sinflarda  ona  tili  o'qitishni  to'g'ri  uyushtirish  mumkin  emas.  1-4  sinflarda  o'rganilgan  tushuncha  va 

malakalarni e'tiborga olib, o'qituvchi 5-sinfda ona tili o'qitish usullaridan eng muvofig'ini amalda tadbiq 

etadi. 5- sinfdagi dastlabki mashg'ulotlar xarakteri, dars o'tish metodlari va usullari, misol va mashqlar, 

o'qituvchi  nutqi  va  boshqalar  boshlang'ich  sinflarda  olib  borilgan  ish  shakllarining  davomi  bo'lishi 

kerak. 5-8 sinflardan boshlab o'qituvchining ish shakllari murakkablashib boradi. 

Ma'lumki, 5-sinf o'quvchilari bir necha o'qituvchi qo'lida ta'lim oladi. Demak,  5- sinf o'quvchisi 

bu yerda birinchi marta jid-diy sinovdan o'tadi. Shuni e'tiborga olib, ona tili o'qituvchilari: 

a) boshlang'ich sinf dasturlari bilan juda yaxshi tanish bo'lishlari kerak; 

b) 5-sinfni birinchi marta o'qitadigan o'qituvchilar  4-sinfdan boshlab o'quvchilar bilan yaqindan 

tanishmoqlari,  darslarga  tez-tez  kirib,  o'qituvchining  metodlarini,  o'quvchilarning  aqliy  va  psixik 

faoliyatlarini o'rganishlari shart. 

5-sinfda  ona  tilidan  olib  boriladigan  dastlabki  mashg'ulotlarda  boshlang'ich  sinf  materiallari 

muayyan tartibda qaytariladi. 

Keyin ona tili fanining asosiy kursi boshlanadi. Bunda eng birinchi vazifa 5-sinfdagi mavzularni 

qaysi  biri  o'quvchilarga  boshlang'ich  sinfdan  ma'lum,  qaysi  biri  yangi  yoki  murakkab  ekanligini 

aniqlashdir. Shunga qarab o'qitish usullari tanlanishi kerak. 

Bu  malaka  keyinroq,  sintaksisdan  nazariy  qonun-qoida  o'tilganda,  ongli  o'qish  bilan  qo'shilib, 

natijada o'quvchilar u yoki bu tinish belgisining vazifasi haqida atroflicha ma'lumot oladilar.