O’zbekiston Respublikasi xalq ta’limi vazirligi Toshkent shahar xalq ta’limi xodimlarini

Masalan; 
 Har qanday aralash kasrni butun va kasr qisimlarining yig’indisi shaklida yozish 
mumkin . 
Masalan; 
Oddiy kasrlarning hossalari. 
Kasrning surat necha marta ortsa, kasrning qiymati ham shuncha marta ortadi, 
kasrning maxraji necha marta ortsa, kasrning qiymati shuncha marta kamayadi. 
Masalan;
; 
 
Kasrning surati necha marta kamaysa, uning qiymati ham shuncha marta 
kamayadi, kasrning maxraji necha marta kamaysa, kasrning qiymati shuncha marta 
ortadi.
Masalan; 
; 
 
Kasrning surat va maxrajini noldan farqli bir xil songa ko’paytirganda yoki 
bo’lganda kasrning qiymati o’zgarmaydi .

---

18 
Masalan: 
; 
Kasrlarni qisqartirish 
 Kasrning surat va maxrajini noldan farqli bir xil sonnga bo’lish kasrni qisqartirish 
diyiladi . 
Masalan;
1)
) 
 Agar kasrlarning surat va maxraji o’zaro tub bo’lsa , bunday kasrlar qisqarmas 
kasrlar yoki qisqarmaydigan kasrlar diyiladi . 
Masalan ; 
 Surat va maxraji o’zaro tub bo’lmagan kasrlar albatta qisqaradi . 
 Kasrlarni qisqartirishning 2 ta usuli mavjud: to’la va ketma-ket qisqarish usullari . 
 Agar kasrning surat va maxrajini bitta songa bo’lganda u qisqarmas kasrga aylansa 
, bunday qisqartirish to’la qisqartirish diyiladi ;
Masalan ; 
=
 
Ammo hamisha ham kasrlarni yo’la qisqartirib bo’lmaydi . Bunday hollarda 
ketma – ket qisqarish usulida foydalaniladi ; 
Masalan ;
Kasrlarni taqqoslash
Kasrlarni taqqoslash deyilganga ikkta kasrdan qaysi biri katta ekanligini 
aniqlash masalasi tushuniladi .
 
Maxraji bir xil bo’lgan 2 ta kasrlarning surati kattasi katta bo’ladi . 
Masalan ;
 
Suratlari bir xil bo’lgan 2 ta kasrlarning maxraji kichigi katta bo’ladi. 
Masalan ;
; 3 
 Surati ham , maxraji ham bir xil bo’lmagan kasrlarni taqqoslash uchun birinchi 
kasrning maxraji bilan ikkinchi kasrning suratini, 1 – kasrning surati bilan 2 – kasrning
maxraji ko’paytiriladi . Qaysi kasrning suratiga ko’paytirishdan hosil bo’lgan 
ko’paytma katta bo’lsa o’sha kasr katta bo’ladi . 

---

19 
Masalan ;1 )
) 
) 
)