O‘zbekiston respublikasi yoshlar siyosati va sport vazirligi o‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti ibragimova oltinoy baxramovna

3 BOB.MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARDA XARAKAT SIFATLARINI SHAKILLANTIRISHNING AHAMIYATI.
3.1. Jismoniy va texnik tayyorgarlikni o‘zaro bog‘liqligi
ko‘rsatgichlari
Bolalarning ulg‘ayib borishi sabali jismoniy tarbiya sinovlarida ancha past natijalar ko‘rsatildi. 6 yoshda tezkor kuch sifatlar bilan o‘zaro bog‘liqligi saqlanib qoladi.
Jismoniy tarbiya kun tarkibida faqatgina tortilish, gimnastika elementlarini tayanch bilan, muvozanatni saqlash va akrobatikada bajarish.
Jismoniy tarbiya bilan asosiy gimnastika mashqlarining natijalari o‘zaro bog‘liklik tavsifi.
Bolalarda tezkor- kuch sifatlarining rivojlanishini baholab, shuni ko‘rish mumkin. Tajriba guruhi nazorat guruhidan ancha ustunlikka erishgan. Buni tezkor-kuch tasnifidagi maxsus mashqlarni tanlash va ularni maqsad sari yo‘naltirish uslubidan foydalanish bilan tushuntirish mumkin.
Tajriba guruhida mashg‘ulot dasturi; turli sakrash; arqonda sakrash; gimnastika o‘rindig‘idan sakrash va xokazolarni bajarishni nazarda tutadi. Mashqlar vaqtga qarab bajariladi; dastlabki holat, tayanib o‘tirish, tayanib yotish, tayanib o‘tirish – D.H.
Sakrash va tirmashib chiqish elementlari bilan estafeta o‘yinlari ham bajarildi.
Uzunlikka sakrash mashqlarida ustunlik tajriba guruhida 6 yoshli qiz bolalarda 4,9%, o‘g‘il bolalarda 1,5%. Kuch sifatlarining rivojlanishini tahlil qilib o‘sish 84,6%, qiz bolalarda 12,2%, o‘g‘il bolalarda osilib turib burchak ushlash nisbatan 25% va 23% ko‘tarilganligini ko‘rish mumkin.
Erga tayanib qo‘llarni bukib yozish 233% va 242% ga o‘sdi. Tortilish mashqlari natijalari sezilarli darajada o‘sdi.
Egiluvchanlik mashqlarining nazorat sinovi shuni ko‘rsatadiki, bo‘g‘imlar xarakatchanligi yaxshilanadi. Uni yaxshi rivojlanishiga oldinga egilish, ko‘prik, shpagat kabi mashqlar yaxshi ta’sir ko‘rsatadi.
Epchillikn baholash yil mobaynida oshib bordi, 5 yoshdan 6 yoshgacha 22,6% 6 yoshdan 7 yoshgacha 1,5% o‘g‘il bolalarda nisbatan 16,2% va 11% ga bu o‘zgarishlar tasvirida aniq ko‘rsatilgan (R3).
Asosan mushak kuchi insonni shaxsiy jismoniy sifatlarini darajasini ko‘rsatib beruvchi tabiiy substratdir.
Alohida xarakat sifati o‘zgarishi har qanday tahlilning dastlabki nuqtasi bo‘lishi mumkin. Bolalarning jismoniy tayyorgarlik darajasini aniqlash uchun eng oddiy, maxsus ko‘nikma va malaka talab qilmaydigan, mashqlar yig‘inidisidan sinov nazorat dasturi sifatida foydalanildi.
1-jadvaldan maktabgacha yoshdagi bolalardan nazorat natijalarini o‘rtachasi olingan. Tezkor-kuch zichligi testi tahlili shuni ko‘rsatadiki, yoshi ulg‘aygan sari natijalar sezilarli o‘zgarib boradi.
Natijalarni yaxshilash negizida yosh omillari bilan bir qatorda, asosiy gimnastika vositalaridan foydalanish yotadi. Masalan: 6 yoshli bola 5 yoshli boladan ancha uzoqroq sakraydi, 4 ta o‘g‘il bolada o‘sish kamroq (14 sm), lekin bu 4 ta o‘g‘il bolada mokisimon yugurish va joydan uzunlikka sakrash yaxshi natija berdi. (3.1- jadval.).
3.1-jadval.
Maktabgacha yoshdagi bolalarda uzunlikka sakrashning o‘rtacha ko‘rsatgichlari.