O'zbekiston Respublikasida eritilgan flyuslarni ishlab chiqarish Reja

7.4-rasm. BT6C qotishmasi payvand chokining mikrotuzilmasi.
Toza argonda payvandlangan. Tashkil etuvchilar perpendikulyar tarzda joylashgan ikki fazali yirik donli tuzilma.
Argonda va AHT-15A flyusli argonda payvandlashda eritib qoplangan metallda o‘zaro perpendikulyar ikkinchi faza boMgan, u asosiy matritsadan ajralib chiqqan (7.5-rasm). Payvandlashning qoMlaniladigan hamma turlarida eritib qoplangan metalldan asosiy metallga oMish ravon boMgan.
Mikrotahlil eritib qoplangan metallning tuzilmasi ikki fazali (a + (3) ekanligini
Mikrotuzilma mayda donli hisoblanmaydi, lekin xladon-12 li argonda payvandlashda donalarda poliedrik chegaralar boMadi, bu esa o‘ta qizish ta’sirini
7.7-rasm. BT6 C qotishmasining argon + 1,0 % xladon-12 muhitida payvandlangan chokining mikrotuzilmasi.
Ko'p qirrali, martensitli, mayda donli ikki fazali tuzilma. 500 baravar kattalashtirilgan.
Mexanik xossalarini aniqlash uchun chokning va chok yaqinidagi zonaning qattiqligi, statik cho‘zilish, statik hamda zarbdan egilish o‘lchandi (7.17-jadval).
BT6C qotishmasining payvand birikmalari va xossa ari
2,5 mm qalinlikdagi OT-4 qotishmasining payvand birikmalari ham
aynan shu tarzda payvandlandi va tadqiq qilindi (7.18-jadval).
Flyuslash va o‘z-o‘zidan flyuslanish. Metall sirtida molekulyar oksid qatlami yuzaga kelish vaqti 10'8 sekundga yaqin deb baholanadi, shu sababli metallning himoyalanmagan sirtida hamisha oksid pardasi qatlami boMadi. Kavsharlanayotgan metall va kavsharning sirtidan oksid pardalarini yo‘qotish uchun kavsharlash jarayonida flyuslar, aktiv gaz muhitlari, vakuumdan foydalaniladi. Bu maqsadda, shuningdek, ulanmalaming hoMlanish va shakllanish sharoitini yaxshilash uchun kavsharlar tarkibiga flyuslar vazifasini bajaruvchi tashkil etuvchilar (bor, fosfor, kremniy, germaniy, bariy hamda ishqoriy metallar - litiy, kaliy, natriy) qo‘shiladi.
Asosiy metallning flyus bilan hoMIanishi uning asosiy metall va shu metallda yuzaga keluvchi oksid pardasi bilan turdoshligiga bogMiq. Asosiy metall flyus bilan yaxshiroq hoMlanadi, bu esa flyuslash jarayonida o‘zaro ta’sirlashuv sharoitini yaxshilaydi. Flyuslar bilan asosiy metalldagi oksid pardasi o‘rtasidagi o'zaro ta’sirlashuvning faolligi asosiy metallning oksidlanish darajasiga bogMiq. Oksidlanmagan temir eng yomon hoMlanadi. Oksidlangan temiming flyus bilan hoMlanuvchanligi oksidlanish darajasi ortishi bilan oshadi. Kavsharlashda ishlatiladigan organik flyuslardan ikki asosiy guruhni - oksidli va galoidli flyuslami ajratib ko'rsatish mumkin. Flyuslash jarayonida oksidli flyuslar asosan oksid pardasi bilan, galoidli flyuslar esa asosiy metall bilan o‘zaro ta’sirlashadi.
Xulosa
Natriy tetroborat va borat kislota asosida, shuningdek, shishalar asosida olingan, eng keng tarqalgan flyussiz oksidli flyuslar sirasiga kiradi. Natriy tetroboratning flyuslash aktivligini unda ayrim metall oksidlarining eruvchanligi asosida baholash mumkin. Hozirgi paytda bizda ham, chet elda ham qora va rangli metallami boridlar, ftoridlar, xloridiar, oksidlar va boshqa kimyoviy birikmalardan foydalanib kavsharlash uchun har xil flyuslar ishlab chiqilgan. Yuqori haroratda kavsharlash uchun eng ko‘p ishlatiladigan flyuslar (ПВ200, ПВ201, ПВ209, ПВ284) standartlashtirilgan.